Μια φωνή από τη Γερμανία

Η ΑΥΓΗ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ Ημερομηνία δημοσίευσης: 21/10/2012

ΤΟΥ ΖΗΣΗ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ*

KARL HEINZ ROTH, H Ελλάδα και η κρίση. Τι έγινε και τι μπορεί να γίνει, μετάφραση Δημήτρη Λάμπου, Εκδόσεις Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2012

Στις αρχές του καλοκαιριού κυκλοφόρησε στη Γερμανία από τον γνωστό εκδοτικό οίκο VSA του Αμβούργου το βιβλίο του Καρλ Χάιντς Ροτ, με τίτλο “Griechenland. Was tun?”. O Ροτ, γιατρός στο επάγγελμα, έγκριτος ιστορικός και διευθυντής του Ιδρύματος για τη Μελέτη της Κοινωνικής Ιστορίας του 20ού και 21ου Αιώνα που εδρεύει στη Βρέμη, υπήρξε ως φοιτητής ηγετικό στέλεχος της Σοσιαλιστικής Φοιτητικής Γερμανικής Ένωσης (SDS) την εποχή του κινήματος διαμαρτυρίας τη δεκαετία του ‘60. Βαθύς γνώστης της ιστορίας του λαού μας, λάτρεψε και λατρεύει τη χώρα μας, έτοιμος πάντα να συγκρουστεί με τα κατεστημένα γερμανικά συμφέροντα που θέλουν την Ελλάδα προτεκτοράτο.

Οι πηγές της μεταφυσικής σκέψης

Η ΑΥΓΗ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ Ημερομηνία δημοσίευσης: 21/10/2012

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΕΡΤΙΚΑ*

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ, Η κριτική της μεταφυσικής στη νεότερη σκέψη, (τόμος α' και β'), μτφρ.: Μιχάλης Παπανικολάου, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Αθήνα, 2012

Ο Παναγιώτης Κονδύλης πρωτοδημοσίευσε την Κριτική της μεταφυσικής... στην ελληνική γλώσσα το 1983, όταν διηύθυνε τη «Φιλοσοφική και πολιτική βιβλιοθήκη» στις εκδόσεις «Γνώση». Ο τόμος εκείνος περιελάμβανε την κριτική της μεταφυσικής, από τον όψιμο μεσαίωνα ίσαμε και τον διαφωτισμό. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1990, το ίδιο έργο δημοσιεύτηκε στη γερμανική, συμπεριλαμβάνοντας ένα επιπλέον μέρος το οποίο αφορούσε την κριτική στη μεταφυσική τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Εκεί παρήλαυναν όλοι οι γνωστοί μας «ήρωες», από τον Χέγκελ, τον Νίτσε και τον Μαρξ έως τον Χάιντεγκερ και τον Βίτγκενσταϊν, στην προοπτική της πολεμικής τους προς τον υπερβατικό και τον θύραθεν κόσμο. Χρειάστηκαν 22 χρόνια από τότε και 14 από τον θάνατό του (11 Ιουλίου 1998), ώστε να μεταφραστεί το δεύτερο αυτό μέρος και να δοθεί στον έλληνα αναγνώστη. Μάλιστα, χάρη στη μεταφραστική δεινότητα του Μιχάλη Παπανικολάου, μπορούμε να απολαύσουμε το μνημειώδες αυτό σύγγραμμα σε ελληνικά αντάξια μ’ εκείνα που ο ίδιος φρόντιζε να επενδύει το έργο του.

Ο νεοφιλελευθερισμός απέναντι στη δημοκρατία

Η ΑΥΓΗ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ Ημερομηνία δημοσίευσης: 21/10/2012

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΑΜΠΕΚΗ

(Με αφορμή το βιβλίο του Josef Grim Feinberg, Δημοκρατίες χωρίς δήμο;, μτφρ. Γερ. Λυκιαρδόπουλος, Έρασμος, Αθήνα 2012)

Καθώς οι ριζοσπαστικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις τους έχασαν τη λαϊκή υποστήριξη, άρχισαν να λένε πως ο μέσος άνθρωπος δεν ήταν σε θέση να πάρει αποφάσεις ζωτικής οικονομικής και διαχειριστικής σημασίας. Αποκαλούσαν “λαϊκισμό” ή “δημαγωγία” το “να λένε οι πολιτικοί στον κόσμο αυτό που ήθελε ν’ ακούσει” και το να εφαρμόζουν μόνο πολιτικές που αποδεικνύονται δημοφιλείς. Οι “δημοκράτες” δεν ήταν τόσο “ανεύθυνοι” ώστε να φοβούνται να πράξουν αυτό που ήταν “αναγκαίο” επειδή δεν θα άρεσε στον κόσμο. Χρησιμοποιώντας εκείνα τα μαζικά μέσα ενημέρωσης τα οποία έλεγχαν απολύτως, έκαναν τεράστιες προσπάθειες να πείσουν τον λαό να παραιτηθεί από το δικαίωμά του να κρίνει: τα πολύπλοκα ζητήματα, έλεγαν, πρέπει ν’ αφήνονται στην κρίση των ειδικών. Οι “δημοκράτες” φαίνονταν να θέλουν να εξαφανιστεί ο δήμος. [...] Η δημοκρατία, συνεπώς, έπρεπε να μετατραπεί σε μια καθαρά τυπική υπόθεση όπου οι ψηφοφόροι θα εξέλεγαν ελεύθερα μεταξύ πολλών κομμάτων, εκ των οποίων κανένα δεν είχε τη δύναμη ν’ αλλάξει την πορεία της εθνικής προόδου (σ. 37-38).

Το παραπάνω εκτενές παράθεμα από το βιβλίο του Joseph Feinberg, Δημοκρατία χωρίς δήμο;, θα αποτελούσε μάλλον κατάχρηση χώρου αν δεν συμπύκνωνε με ιδιαίτερα ευσύνοπτο τρόπο μια σειρά συμπτωμάτων φθοράς ή ακόμα και παρακμής που εύκολα εντοπίζει κανείς (και) στις λεγόμενες «δυτικές» δημοκρατίες της εποχής μας.

Πολιτική σκέψη και πολιτισμική μνήμη «υπό ανακατασκευή»

Για το βιβλίο του Νικόλα Σεβαστάκη «Η τυραννία του αυτονόητου», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις των «Ενθεμάτων» της Αυγής  

Του Κώστα Καραβίδα

Νικόλας Σεβαστάκης, Η τυραννία του αυτονόητου. Σχόλια για τον ψυχισμό της εποχής, Εκδόσεις των «Ενθεμάτων» της Αυγής, 2012, σελ. 288

Το αρχέτυπο του Νταχάου και του Γκουαντανάμο

 ΦΩΤΗ ΤΕΡΖΑΚΗ

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης, και όχι η πόλη, αποτελεί σήμερα το βιοπολιτικό παράδειγμα της Δύσης

Αν υπάρχει ακόμα σήμερα μια τελευταία αποδεκτή έννοια της φιλοσοφίας, μια τελευταία αποδεκτή έννοια της αλήθειας, στο όνομα της οποίας νομιμοποιείται η δραστηριότητα που εξακολουθούμε να καλούμε φιλοσοφία, είναι ο ακατάπαυστος αγώνας κατά της κυριαρχίας. Το βιβλίο τού ιταλικής καταγωγής Giorgio Agamben «Homo Sacer» (1995), είναι από τα σημαντικότερα έργα σύγχρονης φιλοσοφίας με την παραπάνω έννοια, έργο το οποίο χάρη στην κοπιώδη φροντίδα της μετάφρασης και της επιμέλειας είμαστε σε θέση να υποδεχτούμε σήμερα στα ελληνικά. Λόγω του περιορισμένου χώρου μιας τέτοιας βιβλιοκριτικής αντιπαρέρχομαι όλα τα εργοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα (μπορούν άλλωστε να βρεθούν στην ίδια την έκδοση) για να προχωρήσω στη -δύσκολη, για λόγους που θα φανούν αμέσως- αποτίμησή του.