Για μια άλλη δημοκρατία των κοινών

Από τη μια οι κυρίαρχοι αρνούνται τη δημοκρατία, τόσο ως διαδικασία όσο και ως περιεχόμενο. Από την άλλη, το ομοίωμα δημοκρατίας που κατασκευάζουν δυσφημεί, στα μάτια των κυριαρχούμενων, την δημοκρατική ιδέα συνολικά. Τι θα ήταν, στο πλαίσιο αυτό, μια προσπάθεια να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία; Το αφιέρωμα του Red Notebook ξεκινά σήμερα, με το άρθρο του Αλέξανδρου Κιουπκιολή (Επιμέλεια αφιερώματος: Γιώργος Κατσαμπέκης)

Του Αλέξανδρου Κιουπκιολή [1]

Δεν υπάρχει ίσως πιο κοινότοπη διάγνωση για τη σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία στην Ελλάδα (και όχι μόνον) από εκείνη που επισημαίνει τη βαθιά και πολυδιάσταση παρακμή της. Η εξάλειψη της αντιπροσωπευτικής λειτουργίας, η υποκατάσταση της κοινοβουλευτικής εξουσίας από μια διακυβέρνηση με άνωθεν διατάγματα («πράξεις νομοθετικού περιεχομένου»), η υποταγή στη δικτατορία των αγορών και των διεθνών οργάνων τους, η καρκινωματική διαφθορά που εκτρέφει πλέον έναν κανιβαλισμό μέσα στο ίδιο το κατεστημένο, προβάλλουν αυτόματα σε μια πρόχειρη σταχυολόγηση των συμπτωμάτων.

Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι η κρίση της αντιπροσώπευσης και η έκπτωση της πολιτικής δεν περιορίζονται στις παλιές καθεστωτικές δυνάμεις. Επιπλέον, ριζοσπαστικές εναλλακτικές που αναδύθηκαν τα τελευταία χρόνια, από το κίνημα των πλατειών ως την εξάπλωση αυτόνομων χώρων και πρωτοβουλιών κοινωνικής οικονομίας, δεν έχουν κατορθώσει να δημιουργήσουν αποτελεσματικές και εκτεταμένες δημοκρατικές αντιεξουσίες, παραμένοντας ασταθείς, φευγαλέες, ευάλωτες και μικροσκοπικές κουκκίδες σε έναν ζοφερό αρχιπέλαγος. Αυτό δείχνουν, μεταξύ άλλων, οι πρόσφατες καθεστωτικές επιδρομές σε μια σειρά αυτοοργανωμένων καταλήψεων.

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Ο ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΑΥΡΟΥΔΕΑ* 

Α. Η παγκόσμια δομική καπιταλιστική κρίση και η οικονομική θεωρία

1. Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2007-8 έχει βάλει τον παγκόσμιο καπιταλισμό σε μία μακρά περίοδο αναταραχής. Η κρίση αυτή είναι μία βαθειά δομική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος. Οι ρίζες της βρίσκονται στην προηγούμενη μεγάλη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, που εκδηλώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και κράτησε όλη τη δεκαετία του 1970. Η τελευταία ήταν μία κρίση υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου (δηλαδή μία τυπική κρίση α-λα-Μαρξ βασισμένη στο νόμο της πτωτικής τάσης του ποσοστού κέρδους).

Ξεκίνησε από την πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους λόγω της ανοδικής τάσης της οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου, που οδήγησε στην υπερσυσσώρευση του κεφαλαίου (δηλαδή στην αδυναμία επαρκώς κερδοφόρας επένδυσης του διαθέσιμου και κυρίως του πρόσθετου κεφαλαίου) και τελικά στο μπλοκάρισμα και την αναστροφή της μεγέθυνσης του συστήματος που είχε συμβεί κατά τη διάρκεια της «χρυσής εποχής» της καπιταλιστικής συσσώρευσης της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου. Η κρίση αυτή είχε τις ρίζες της, όπως όλες οι μεγάλες καπιταλιστικές κρίσεις, στη βασική σφαίρα λειτουργίας του συστήματος δηλαδή στη σφαίρα της παραγωγής. Τα θεμελιακά αυτά προβλήματα εκφράσθηκαν – όπως πάντα γίνεται – και στη σφαίρα της ανταλλαγής με την εμφάνιση του φαινομένου του στασιμοπληθωρισμού όταν έγινε προσπάθεια η κρίση να αντιμετωπισθεί με τόνωση της ζήτησης από το κράτος. Η κρίση της δεκαετίας του 1970 έβαλε το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα σε μία μακρά περίοδο αναδιαρθρώσεων σε όφελος του κεφαλαίου και σε βάρος της εργατικής τάξης στην προσπάθεια να βρεθεί μία λύση στο δομικό πρόβλημα υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και χαμηλής κερδοφορίας του συστήματος. Τα κύματα αυτά καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων πήραν διάφορες μορφές με κυρίαρχη αυτή του νέοφιλελευθερισμού. Αντικειμενικός στόχος αυτών των πολιτικών καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης ήταν η ανάσχεση της πτωτικής τάσης του ποσοστού κέρδους, μέσω της κινητοποίησης όλων εκείνων των δυνάμεων που δρουν ενάντια στο νόμο.

Συντεταγμένες αριστερής ριζοσπαστικής πολιτικής

Τετάρτη, 16 Ιανουαρίου 2013

Του Ανέστη Ταρπάγκου

1. Οι κύριες πλευρές του τριετούς κοινωνικού ολέθρου

Μέσα στην τελευταία πενταετία της κρίσης υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου (φθινόπωρο 2008 – χειμώνας 2013), και στην τριετία άσκησης της μνημονιακής κυβερνητικής πολιτικής (άνοιξη 2010 – χειμώνας 2013), έχει επέλθει μια πολλαπλών διαστάσεων οικονομική και κοινωνική καταστροφή, που εκφράζεται κατ’ εξοχήν με:

Α. Την σταδιακή κατάρρευση της απασχόλησης που μέσα στο 2013 προβλέπεται να τετραπλασιαστεί σε σχέση με το 2008 (από τα 7,5% του ΟΕΠ στα 30%), πράγμα που μόνον σε περίοδο πολεμικής σύρραξης μπορεί να εμφανιστεί. Παράλληλα μ’ αυτή την έκλυση της μαζικής ανεργίας, πρωτοφανούς για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα, καταστρέφεται ένα σημαντικό μέρος του παραγωγικού ιστού της χώρας εφόσον απαξιώνονται και εκκαθαρίζονται τα μη κερδοφόρα τμήματα και επιχειρήσεις της καπιταλιστικής οικονομίας. Από τη στιγμή που ο συνολικός αριθμός των ενεργών εργαζομένων (στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) υπολείπεται πλέον κατά 1,0 εκατομ. άτομα από τον μη ενεργό πληθυσμό (άνεργοι, συνταξιούχοι, παιδιά), η ελληνική οικονομία έχει διαβεί πλέον το σημείο εισόδου της στην καθολική καταστροφή. Έτσι και στην καλύτερη ακόμη των περιπτώσεων, όπως σχεδιάζουν τα αστικά πολιτικά επιτελεία, και αν ακόμη η ύφεση που τρέχει μέσα στο 2013 με ρυθμό -4,0% του ΑΕΠ, υποχωρήσει, και αν ακόμη αρχίσουν και πραγματοποιούνται επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (πράγμα που τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία διαψεύδουν), θα πρόκειται για μια κεφαλαιοκρατική ανάπτυξη που ο ετήσιος ρυθμός της θα κυμαίνεται γύρω στο 0%-1%, και θα αφορά την κερδοφόρο λειτουργία «οικονομικών θυλάκων» της ιδιωτικής οικονομίας, δηλαδή μεγάλων κερδοφόρων επιχειρήσεων στους επιμέρους παραγωγικούς τομείς (των υπηρεσιών αλλά και της βιομηχανίας και του εμπορίου), μέσα σε ένα γενικότερο κοινωνικό περιβάλλον υπερμεγέθους ανεργίας, μισθολογικής εξαθλίωσης και μαζικού κλεισίματος εμπορικών καταστημάτων, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων επαγγελματιών.

Να κάψουμε τις εκκλησίες της αριστεράς»;

Κράτος και κοινωνική αλλαγή στη σύγχρονη κριτική σκέψη

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΙΟΥΠΚΙΟΛΗ

Οι Michael Hardt και Antonio Negri κλείνουν τη Διακήρυξή τους (2012) για τη δημοκρατική πολιτική της εποχής μας με την έκκληση-πυροτέχνημα «να αδειάσουμε κι άλλο τις εκκλησίες της αριστεράς, να σφαλίσουμε τις πόρτες τους, και να τους βάλουμε φωτιά!».[1] Οι «εκκλησίες» στις οποίες αναφέρονται είναι τα κόμματα, οι σαφείς ιδεολογικές γραμμές, τα πολιτικά προγράμματα και οι συγκεντρωτικές ηγεσίες. Υποστηρίζουν ότι τα δημοκρατικά κινήματα της Αραβικής Άνοιξης, των Αγανακτισμένων και του Occupy στη Βόρεια Αμερική αποκήρυσσαν αυτούς ακριβώς τους δομικούς άξονες της επαναστατικής ή μεταρρυθμιστικής πολιτικής του παρελθόντος, και από εδώ ακριβώς πήγαζε η δύναμή τους. Σήμερα θα πρέπει όχι απλώς να συνεχίσουμε αλλά να βαθύνουμε αυτή τη ρήξη.

Σε μια χώρα όπου σημαντικές, αν όχι πλειοψηφικές, μερίδες της αριστεράς και των ψηφοφόρων ευρύτερα μοιάζουν να έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για άμεση αλλαγή στη συγκρότηση ενός μεγάλου δημοκρατικού αριστερού κόμματος που θα μπορέσει να αναλάβει σύντομα τα ηνία της κυβέρνησης για να ανασχέσει την κοινωνική καταστροφή, η πρόταση αυτή και η λογική της προέκταση -ότι δεν θα πρέπει να επιδιωχθεί η κατάληψη της κρατικής εξουσίας- είναι πιθανόν να ακούγεται από παράδοξη ως εξωφρενική, άκρως ανεύθυνη ή και καταστροφική. Και όμως, οι Hardt και Negri έχουν δίκιο! Με κάποιες, ωστόσο, αναγκαίες διευκρινίσεις και αναθεωρήσεις, τις οποίες υπονοούν στην πραγματικότητα και οι ίδιοι στο τελευταίο αυτό μανιφέστο τους, το οποίο ευαγγελίζεται μια ισχυρή, άμεση δημοκρατία του πλήθους.

«ΑΡΙΣΤΕΡΗ/ΛΑΪΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ»: ΑΠΛΗ ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΌΡΟΥΣ 'Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΥΤΟΧΕΙΡΙΑ;

 Του ΝΙΚΟΥ ΛΑΪΟΥ^*

«Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε την ιστορική ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας. Γιατί είμαστε βέβαιοι ότι θα πετύχουμε. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να πετύχουμε»
Αλ. Τσίπρας, left.gr, 04/12/2012

«Πρέπει να ξεκαθαρίσει ο λαός σε όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του ποιο δρόμο ανάπτυξης θέλει, ποια πολιτική εξουσία. Αν η εξουσία η πολιτική είναι λαϊκή, θα υπάρχει λαϊκή διακυβέρνηση. Σε αυτή τη διακυβέρνηση βεβαίως το ΚΚΕ θα παίξει αποφασιστικό και ουσιαστικό ρόλο»

Αλ. Παπαρήγα, 902.gr, 27-11-2012

Οι παραθέσεις θα μπορούσαν να συμπληρωθούν αντιστικτικά από μια τρίτη, αυτήν την φορά αντλημένη από το έργο των Μαρξ και Ένγκελς: «Οι κυρίαρχες ιδέες δεν είναι τίποτε άλλο από την ιδεατή έκφραση των κυρίαρχων υλικών σχέσεων [...] Λόγου χάρη, σε μιαν εποχή και σε μια χώρα όπου η βασιλική εξουσία, η αριστοκρατία και η αστική τάξη αγωνίζονται για την κυριαρχία και όπου επομένως η κυριαρχία είναι μοιρασμένη, η θεωρία της διάκρισης των εξουσιών αποδείχνεται σαν η κυρίαρχη ιδέα και εκφράζεται σαν ένας «αιώνιος νόμος» [Η Γερμανική Ιδεολογία, τ.1, Gutenberg, 1989]. Και από μια τελευταία, προερχόμενη από την Κριτική του Προγράμματος της Γκότα: «Ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα, όμως, δεν μπορεί να επιτρέπει σε [...] αστικά σχήματα λόγου ν' αποσιωπούν τους όρους που μονάχα αυτοί τους δίνουν νόημα» [Κ. Μαρξ, Κριτική του Προγράμματος της Γκότα, Σύγχρονη Εποχή, 2007]. 

Δεν μας φοβίζουν τα νέα μέτρα (αυτοί θα έπρεπε να φοβούνται…)

eagainst.com

Λίγους μόλις μήνες από τις τελευταίες εκλογές, η τρικομματική κυβέρνηση έχει ήδη φροντίσει να διαλύσει τις αυταπάτες όσων την εμπιστεύτηκαν. Όλες οι προεκλογικές εξαγγελίες για επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου ή απαγκίστρωση απ’ αυτό ξεχάστηκαν και τη θέση τους πήρε η κλιμάκωση της βάρβαρης πολιτικής της τελευταίας διετίας, με τη λήψη του πιο σκληρού πακέτου μέτρων από την αρχή της κρίσης.

Πρόκειται για μέτρα πολλαπλάσια απ’ του Φεβρουαρίου, που ενώ αρχικά ανέρχονταν στο ύψος των 11,5 δισ. ευρώ, έφτασαν τα 13,5 δισ. ευρώ κατά την ψήφισή τους για ν’ αποκαλυφθεί ότι τελικά αγγίζουν τα 18,9 δισ. χωρίς να υπολογίσουμε τις ρήτρες αυτόματης αναπλήρωσης που επέβαλε η τρόϊκα. Με άλλα λόγια πρόκειται για μέτρα που ξεπερνούν το 8,5 % του ΑΕΠ και τα οποία είναι βέβαιο ότι θα βαθύνουν την ύφεση, θα αυξήσουν την ανεργία και θα οδηγήσουν στην εξαθλίωση την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού.

Κύριοι άξονες αυτών των μέτρων που ταιριάζουν περισσότερο σε κατοχική κυβέρνηση, είναι οι οριζόντιες περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων, η περιστολή κάθε κοινωνικής δαπάνης, η κατεδάφιση της δημόσιας υγείας και της δημόσιας παιδείας, η διάλυση της δημόσιας διοίκησης και του ασφαλιστικού συστήματος και κυρίως οι νέες, πέρα από κάθε λογική αυξήσεις φόρων που κυριολεκτικά εξοντώνουν τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Παράλληλα, στον τομέα των εργασιακών έχει ήδη ανοίξει η συζήτηση για μια σειρά ρυθμίσεων που αν υλοποιηθούν, θα γυρίσουν το εργατικό δίκαιο της χώρας στο 19^ο αιώνα.

Ιμπεριαλισμός, κυριαρχία, εξάρτηση, ταξική πάλη

Του Δημήτρη Μπελαντή  

RED NOTEBOOK

Κατά το τελευταίο διάστημα, αναπτύσσεται ένας σοβαρός διάλογος και προβληματισμός στα πλαίσια της Αριστεράς –και ιδίως στα πλαίσια των διαδικασιών του ΣΥΡΙΖΑ– σχετικά με το ευρώ, την ευρωζώνη και την αναγκαία στρατηγική στάση μας απέναντι σε αυτά. Διατυπώνεται η άποψη ότι μια κριτική ή και αρνητική στάση απέναντι στην ευρωζώνη μπορεί να δώσει έδαφος για την επαναφορά στην Αριστερά της παλαιάς θεωρίας της «εξάρτησης», όσον αφορά τον ελληνικό καπιταλισμό, και συνακόλουθα να οδηγήσει  σε μια «εθνικοανεξαρτησιακή» προσέγγιση αναβιώνοντας στην καλύτερη περίπτωση  την θεωρία των σταδίων και στην χειρότερη έναν εθνικιστικό και απομονωτικό προσανατολισμό. Ότι ακόμη θα μπορεί, έτσι, να υποβαθμιστεί ο στόχος της ταξικής πάλης στο εσωτερικό του κοινωνικού σχηματισμού και η πρωτεύουσα σημασία της κεφαλαιακής σχέσης.  Πιστεύουμε ότι τα πράγματα είναι  απείρως πιο σύνθετα και θα διατυπώσουμε ορισμένες σκέψεις σε σχέση με αυτό.

Σαμίρ Αμίν: «Ο σοσιαλισμός δεν είναι καπιταλισμός χωρίς καπιταλιστές»

Από aristeroblog Τρίτη 20 11 2012

Συνέντευξη με τον Ruben Ramboer

«Σε αυτούς τους καιρούς του γεροντικού καπιταλισμού, οι διαμαρτυρίες των κοινωνικών κινημάτων οδηγούν σε πολιτικές αλλαγές, προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο, φασιστικές ή προοδευτικές». Αυτό ήταν το συμπέρασμα του μαρξιστή οικονομολόγου Samir Amin στο πρώτο μέρος αυτής της συνέντευξης, η οποία δημοσιεύθηκε στο Solidaire (Αλληλέγγυος) αρ. 38. Σε αυτό το δεύτερο μέρος, αντιμετωπίζει το ζήτημα της υπέρβασης του καπιταλισμού που βρίσκεται σε κρίση. «Ήρθε η ώρα για την αριστερά να είναι τολμηρή! Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα μέτωπο ενάντια στα μονοπώλια.»

Για τον οικονομολόγο Samir Amin, Επίτιμο Καθηγητή, Διευθυντή του Τρίτου Παγκόσμιου Φόρουμ στο Ντακάρ και συγγραφέα πολλών βιβλίων μεταφρασμένων σε όλον τον κόσμο «το να είναι κάποιος μαρξιστής συνεπάγεται κατ' ανάγκην να είναι κομμουνιστής, γιατί ο Μαρξ δεν διαχώριζε τη θεωρία και την πρακτική - τη συμμετοχή στον αγώνα για την χειραφέτηση των εργαζομένων και των λαών.» Αυτό είναι που κάνει ο Samir Amin: στο πρώτο μέρος αυτής της συνέντευξης, ανέλυσε την κρίση. Εδώ, ασχολείται με την πάλη κατά των παντοδύναμων καπιταλιστικών μονοπώλιων και για μια άλλη κοινωνία.

ΣΑΜΙΡ ΑΜΙΝ: «Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΕΙΣΗΛΘΕ ΣΤΗ ΓΕΡΟΝΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΣΗ»

Από την Iskra

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ETUDES MARXISTES» ΚΑΙ ΤΟΝ RUBEN RAMBOER

Η Iskra παραθέτει το πρώτο μέρος της συνέντευξης του Σαμίρ Αμίν στο περιοδικό Etudes Μarxistes και τον Ruben Ramboer το δημοσιεύθηκε μεταφρασμένο στα ελληνικά από το blog ΠΕΡΓΑΔΙ. Στη συνέχεια, ακολουθεί το δεύτερο μέρος της συνέντευξης το οποίο αναδημοσιεύθηκε στα γαλλικά και τα ιταλικά από το blog CONTRAMEE.

Το πρώτο μέρος της συνέντευξης έχει ως έξης:

ΣΑΜΙΡ ΑΜΙΝ: «Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΕΙΣΗΛΘΕ ΣΤΗ ΓΕΡΟΝΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΣΗ»

“Η νεοκλασική οικονομική σκέψη είναι ένα ανάθεμα για τον σύγχρονο κόσμο.”

Ο Samir Amin, 81 ετών, δεν μασάει τα λόγια του όταν αναφέρεται σε πολλούς συναδέλφους του οικονομολόγους. Και ακόμα λιγότερο στην πολιτική των κυβερνήσεων. «Λιτότητα για να μειωθεί το χρέος; Ψεύδονται ασύστολα».

“Ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος; Φράσεις κενές περιεχομένου.”

Του RUBEN RAMBOER

Ξεχάστε το Nouriel Roubini, γνωστό και ως Δρ Doom, τον Αμερικανό οικονομολόγο που έγινε διάσημος επειδή το 2005 προέβλεψε το τσουνάμι, του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο Samir Amin, ήταν αυτός που είχε ανακοινώσει την κρίση στις αρχές της δεκαετίας του 1970. “Εκείνη την εποχή, οικονομολόγοι όπως ο Frank, ο Arrighi, ο Wallerstein, ο Magdoff, ο Sweezy και εγώ, είχαμε πει ότι η νέα Μεγάλη Ύφεση είχε ήδη αρχίσει. Η Μεγάλη. Όχι κάποια συνηθισμένη με τις ταλαντώσεις της, όπως τόσες πολλές μέχρι τότε, θυμάται ο Samir Amin, Επίτιμος Καθηγητής, Διευθυντής του Φόρουμ του Τρίτου Κόσμου στο Ντακάρ και συγγραφέας πολλών βιβλίων μεταφρασμένα σε όλο τον κόσμο. “Μας πέρασαν για ανόητους. Ή για κομμουνιστές που επιθυμούσαν να γίνει κάτι τέτοιο. Όλα πήγαιναν κατ’ευχή, κυρία Μαρκησία του … Αλλά η Μεγάλη Ύφεση άρχισε πραγματικά εκείνη την περίοδο και η πρώτη φάση της κράτησε από το 1972-73 μέχρι το 1980. “

Michael Hardt & Antonio Negri: Να πάρουμε τη σκυτάλη

Η ΑΥΓΗ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ Ημερομηνία δημοσίευσης: 18/11/2012

Ο Χρεωμένος

 

Προδημοσίευση από το, νέο, ομώνυμο βιβλίο τους, που κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα

Το χρέος γίνεται σήμερα η γενική συνθήκη της κοινωνικής ζωής. Είναι σχεδόν αδύνατο να ζει κανείς χωρίς να σωρεύει χρέη - ένα φοιτητικό δάνειο για το πανεπιστήμιο, μια υποθήκη για το σπίτι, ένα δάνειο για το αυτοκίνητο, ένα άλλο για ιατρικές δαπάνες, και ούτω καθεξής. Το δίχτυ της κοινωνικής ασφάλειας έχει μετατραπεί από σύστημα πρόνοιας (welfare) σε σύστημα χρέους (debtfare), καθώς τα δάνεια γίνονται το κύριο μέσο για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Η υποκειμενικότητά σου διαμορφώνεται με βάση το χρέος. Επιβιώνεις με χρέη, και ζεις κάτω από το βάρος της ευθύνης σου για αυτά.

Το χρέος σε ελέγχει. Πειθαρχεί την κατανάλωσή του, επιβάλλοντάς σου τη λιτότητα και περιορίζοντάς σε, συχνά, σε στρατηγικές επιβίωσης, αλλά πέρα απ’ αυτό υπαγορεύει ακόμη και τους ρυθμούς εργασίας σου και τις επιλογές σου. Αν τελειώσεις το πανεπιστήμιο με χρέη, πρέπει να αποδεχθείς την πρώτη έμμισθη θέση που σου προσφέρεται για να πληρώσεις το χρέος σου. Αν αγόρασες ένα διαμέρισμα με υποθήκη, πρέπει να προσέξεις ώστε να μη χάσεις τη δουλειά σου, ή να αποφύγεις να κάνεις διακοπές ή να πάρεις άδεια για σπουδές από την εργασία σου. Το αποτέλεσμα του χρέους, όπως κι εκείνο της ηθικής της εργασίας, είναι να σε κρατά υπό πίεση, να σου βγαίνει το λάδι στη δουλειά. Ενώ η ηθική της εργασίας γεννιέται μέσα στο υποκείμενο, το χρέος είναι αρχικά ένας εξωτερικός περιορισμός αλλά σύντομα φωλιάζει μέσα σου. Το χρέος ασκεί μια ηθική εξουσία, πρωταρχικά όπλα της οποίας είναι η ευθύνη και η ενοχή, τα οποία μπορούν γρήγορα να γίνουν εμμονές. Είσαι υπεύθυνος για τα χρέη σου και ένοχος για τις δυσκολίες που δημιουργούν στη ζωή σου. Ο χρεωμένος είναι μια δυστυχής συνείδηση, που καθιστά την ενοχή, μορφή ζωής. Λίγο λίγο, οι χαρές της δράσης και της δημιουργίας μετατρέπονται σε εφιάλτης, για εκείνους που δεν έχουν τα μέσα για να απολαύσουν τις ζωές τους. Η ζωή έχει πουληθεί στον εχθρό.

Πέρα από την τιμωρία και το δράμα

Για ένα νέο πολιτισμικό υπόδειγμα του Νικόλα Σεβαστάκη

Η ΑΥΓΗ  ΕΝΘΕΜΑΤΑ  27 Οκτωβρίου 2012

Έργο του Henri Manguin, 1906

Στο Σημειωματάριο ενός κριτικού, ο αμερικανός κριτικός λογοτεχνίας Ίρβινγκ Χάου προτείνει τον όρο τιμωρητικό μυθιστόρημα (punitive novel) για να χαρακτηρίσει εκείνες τις μυθοπλασίες στις οποίες κυριαρχεί, σχεδόν δεσποτικά, ο πόνος και η ενοχή.[1] Σε αυτή τη λογοτεχνία, διατείνεται, η συσσώρευση μαρτυρίων φτιάχνει έναν «κανόνα του πόνου» ο οποίος υπονομεύει κάθε λυτρωτικό στοιχείο.  Η αφήγηση εξαντλείται στο να μεταδίδει στον αναγνώστη έντονη δυσφορία και πόνο, δίχως να προχωρεί πιο πέρα, αποδίδοντας, λογοτεχνικά, την «πληρότητα της ανθρώπινης ύπαρξης».

Το λυτρωτικό στοιχείο δεν πρέπει να ταυτίζεται εδώ με το happy ending, τη μαγική επίλυση των δραματικών συγκρούσεων με την οποία ανταμείβεται, ενίοτε, ο υπομονετικός αναγνώστης. Το ζήτημα το οποίο θέτει ο Χάου είναι η πραγματική «των παθημάτων κάθαρσις», και  όχι η εξάλειψή τους σε ένα φινάλε απατηλής εκπλήρωσης.

«Ελλάδα: από την ευρωπαϊκή «Μεγάλη Ιδέα» στην καταστροφή – Ερμηνείες και προτάσεις διεξόδου από την κρίση»

Σταύρος Μαυρουδέας 

Κείμενο ομιλίας στη Μορφωτική Λέσχη της ΕΣΗΕΜΘ με θέμα «Ελλάδα: από την ευρωπαϊκή «Μεγάλη Ιδέα» στην καταστροφή – Ερμηνείες και προτάσεις διεξόδου από την κρίση»

Μορφωτικό Ίδρυμα της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης, σε συνεργασία με τη Λέσχη Ανάγνωσης της ΕΡΤ3

Κύκλος διαλέξεων «Λόγος με θέσεις»

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012, στις 20.00, αίθουσα του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΜ-Θ 

1. Επίσημη ερμηνεία της κρίσης: απλά κρίση χρέους/ ιδιαίτερο ελληνικό φαινόμενο: χώρα σπάταλων, κρατικοδίαιτων τεμπέληδων που εκμεταλλεύθηκαν την καλή πίστη των «κουτόφραγκων» και έτσι χρεωκόπησαν την οικονομία τους/ αυτό στη συνέχεια απειλεί την φιλάνθρωπη ευρωπαϊκή ενοποίηση που έσωσε την Ευρώπη και τον κόσμο από συγκρούσεις και σφαγές. Δίδυμα ελλείμματα: δημοσιονομικό έλλειμμα που οδηγεί σε εξωτερικό χρέος.

2. Μία σειρά προβλήματα: (α) οι Έλληνες δουλεύουν περισσότερο (μεγαλύτερος πραγματικός εργάσιμος χρόνος) ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας ενώ είναι χαμηλότερη αύξανε πολύ πιο γρήγορα, (β) ο ελληνικός δημόσιος τομές δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλος συγκριτικά με τους δυτικούς ενώ το κοινωνικό κράτος δημιουργήθηκε πολύ αργότερα και ήταν πάντα μικρότερο από τα δυτικά/ επίσης πάντα σε λιγότερο αναπτυγμένες οικονομίες ο δημόσιος τομέας αναλαμβάνει μεγαλύτερες δραστηριότητες ακριβώς για να πυροδοτήσει τη διαδικασία ανάπτυξης που δεν αναλαμβάνει ο ιδιωτικός τομέας (Gershenkron effect), (γ) οι σπατάλες αφορούν ιδιαίτερα τον κρατικοδίαιτο ιδιωτικό τομέα που ιστορικά (βλέπε Μποδοσάκης) κερδοφορούσε πάνω στην πλάτη του δημόσιου τομέα (κραυγαλέο παράδειγμα η αθλιότητα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στο μεγάλο φαγοπότι των οποίων έλαβε μέρος και το ξένο κεφάλαιο).

3. Επιπλέον προβλήματα: εάν είναι απλά κρίση χρέους που ξεκινά από δημοσιονομικά ελλείμματα τότε το μόνο που χρειάζεται είναι η περιστολή του δημόσιου τομέα και δεν χρειάζεται να πειραχθεί ο ιδιωτικός τομέας. Όταν όμως άρχισαν οι παρεμβάσεις στα μισθολογικά, εργασιακά και θεσμικά ζητήματα του ιδιωτικού τομέα τότε ξαφνικά ανακαλύφθηκε ότι «το ελληνικό παραγωγικό μοντέλο είναι στρεβλό». Η στρέβλωση του, που εκφράζεται στη φθίνουσα ανταγωνιστικότητα του (και αποτυπώνεται στο διευρυνόμενο έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών) αποδόθηκε τότε στις υπερβολικές μισθολογικές αυξήσεις (αποτυπωμένες στο ονομαστικό μοναδιαίο κόστος εργασίας – κόστος εργασίας που απαιτείται για την παραγωγή μίας νομισματικής μονάδας ΑΕΠ). Και η ερμηνεία αυτή έχει σοβαρά προβλήματα γιατί (α) το ονομαστικό μκε αποτυπώνει μόνο την ανταγωνιστικότητα κόστους και αγνοεί τα ποιοτικά και θεσμικά στοιχεία που είναι πολύ σημαντικότερα, (β) το ονομαστικό μκε είναι παραπλανητικός δείκτης (Kaldor paradox κλπ.), (γ) το πραγματικό μκε (που συνυπολογίζει το επίπεδο τιμών και αποτυπώνει τη διανομή εισοδήματος μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας) αντί να αυξάνει έφθινε όλο σχεδόν το προηγούμενο διάστημα. Άρα το πρόβλημα της φθίνουσας ανταγωνιστικότητας δεν είναι πρόβλημα υπερβολικών μισθών αλλά έχει να κάνει με διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας (που όπως θα δούμε η ευρωπαϊκή ενοποίηση είτε τα προκάλεσε είτε τα επιδείνωσε)

4. Αν αφήσουμε στην άκρη την ορθόδοξη ερμηνεία και δούμε τα πράγματα χωρίς παρωπιδικούς φακούς τότε μία άλλη ερμηνεία προβάλλει. Η ελληνική κρίση είναι μία διπλή κρίση: (α) εσωτερική κρίση του ελληνικού καπιταλισμού που (β) επιδεινώνεται από την συμμετοχή στην ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Γιατί ο Μαρξ είχε δίκιο

TERRY EAGLETON

Η ΑΥΓΗ Ημερομηνία δημοσίευσης: 21/10/2012

Προδημοσίευση από το ομώνυμο, νέο βιβλίο του Τέρρυ Ήγκλετον, που κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Πατάκη

Το Μανιφέστο του Κομουνιστικού Κόμματος έχει χαρακτηριστεί, με γνώμονα την επιρροή που άσκησε, "αναμφίβολα το πιο σημαντικό κείμενο του δέκατου ένατου αιώνα". Ελάχιστοι διανοητές, αντίθετα με πολιτικούς, επιστήμονες, στρατιώτες, θρησκευτικές μορφές κτλ, έχουν αλλάξει τον ρου της ιστορίας τόσο αποφασιστικά όσο ο συγγραφέας του. Δεν υπάρχουν καρτεσιανές κυβερνήσεις, πλατωνιστές αντάρτες ή εγελιανά συνδικάτα. Ούτε καν οι πλέον αδυσώπητοι επικριτές του Μαρξ δεν αρνούνται ότι ο τελευταίος μετέβαλε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε την ανθρώπινη ιστορία. Ο αντισοσιαλιστής διανοητής Λούντβιχ φον Μίζες περιέγραψε τον σοσιαλισμό ως "το πιο ισχυρό μεταρρυθμιστικό κίνημα της ιστορίας, την πρώτη ιδεολογική τάση που δεν περιορίζεται σ' ένα τμήμα της ανθρωπότητας, αλλά έχει οπαδούς από όλες τις φυλές, τα έθνη, τις θρησκείες και τους πολιτισμούς". Κι όμως κυκλοφορεί ευρέως η περίεργη άποψη ότι πλέον ο Μαρξ και οι θεωρίες του ανήκουν οριστικά στο παρελθόν - κι αυτό συμβαίνει αμέσως μετά το ξέσπασμα μιας από τις πιο σαρωτικές καπιταλιστικές κρίσεις που έχουν ποτέ καταγραφεί. Ο μαρξισμός, επί μακρόν η πιο πλούσια θεωρητικά και η πιο ασυμβίβαστη πολιτικά κριτική του καπιταλισμού, τοποθετείται αυτάρεσκα από κάποιους στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Η δημοκρατία της Βαϊμάρης και η Ελλάδα του 2012: αναλογίες, μεταφορές και διαφορές

21 Οκτωβρίου 2012 

Τα όρια και οι κίνδυνοι των ιστορικών αναλογιών, η υπεράσπιση της δημοκρατίας, ο πολιτισμός της Βαϊμάρης, η «στριμωγμένη ταυτότητα», η χρήση και κατάχρηση του Καρλ Σμιτ

Σήμερα, μαζί με την «Αυγή», κυκλοφορεί το τομίδιο «Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και οι σημερινές “αναβιώσεις” της» (Μανόλης Αγγελίδης, Κατερίνα Καρακάση, Μάκης Κουζέλης, Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Χρήστος Χατζηιωσήφ). Τα κείμενά του βασίζονται στις εισηγήσεις της ημερίδας που οργάνωσε, τον Απρίλιο του 2012, το Ινστιτούτο «Νίκος Πουλαντζάς». Με την ευκαιρία, και καθώς το ζήτημα της Βαϊμάρης παραμένει σταθερά στην ημερήσια διάταξη της δημόσιας συζήτησης, συζητήσαμε με τον Μάκη Κουζέλη, καθηγητή κοινωνικής θεωρίας και κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος του Δ.Σ. του «Πουλαντζά».

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

 

συνέντευξη του Μάκη Κουζέλη

Οι αναλογίες και οι (απειλητικοί) παραλληλισμοί μεταξύ της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και της σημερινής Ελλάδας επανέρχονται διαρκώς στη δημόσια συζήτηση. Ξεκινώντας, θα θέλαμε ένα σχόλια επ’ αυτού.

 Νομίζω ότι είναι ένα σχήμα, το οποίο ίσως βοηθάει σε κάποια σημεία, όπως όλα τα σχήματα, αλλά είναι παρακινδυνευμένο, ιδίως όταν χρησιμοποιείται με ευκολία. Θυμάμαι, λ.χ., μια από τις πρώτες φορές που το άκουσα, στη συνέλευση του Τμήματός μας, στο Πανεπιστήμιο. Ενώ συζητούσαμε, νομίζω για τον νόμο Διαμαντοπούλου, σηκώθηκε ένας συνάδελφος, έξαλλος, και άρχισε να επισείει τον κίνδυνο της Βαϊμάρης.

Το σχήμα αυτό εντοπίζεται στον κίνδυνο: Βαϊμάρη = κίνδυνος = άνοδος του ναζισμού. Και, επίσης, ως σήμανση της περίφημης θεωρίας των «άκρων», της άποψης ότι η Αριστερά είναι επικίνδυνη, γιατί, παράγοντας οξύτητα, άνοιξε τον δρόμο στον ναζισμό. Βέβαια, πρόκειται για πολύ μερική και επιλεκτική ανάγνωση της Βαϊμάρης. Απουσιάζει, από αυτήν, όλο το τεράστιο κεφάλαιο του πολιτισμού – θα επανέλθω σε αυτό –, όπως απουσιάζουν, επίσης, τα δύο κρισιμότερα ζητήματα που αναδεικνύει η βιβλιογραφία όσον αφορά τη Βαϊμάρη: αφενός η ανοχή των αστικών δυνάμεων – αλλά αρχικά και των επαναστατικών – απέναντι στη ναζιστική ακροδεξιά, αφετέρου, και κυρίως, το ζήτημα της αποσταθεροποίησης της δημοκρατίας.

Από πού έρχεται και πού πηγαίνει η Θεωρία των Άκρων

Οι πολιτικές συνεπαγωγές της ανανεωμένης Θεωρίας των Άκρων δεν διασώζουν τον φιλελεύθερο πολιτισμό - όπως κι αν τον εννοεί κανείς.

Στην πραγματικότητα, αποτελούν σήμα κατατεθέν ενός «μπλοκαρισμένου», αντιφιλελεύθερου φιλελευθερισμού, με όχημα τον οποίο αμφισβητείται σε τελική ανάλυση ο ίδιος ο Διαφωτισμός  

Του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Οι ιδέες που διακινούνται σε κάθε εποχή, και που διεκδικούν στην εκάστοτε συγκυρία να γίνουν κυρίαρχες, δεν προκύπτουν εκ του μη όντος. Στηρίζονται σε προϋπάρχουσες πνευματικές δομές και διαμάχες, για τις οποίες ωστόσο ελάχιστα μας προϊδεάζει η εκλαΐκευσή τους στον δημόσιο λόγο των ημερών μας. Με αυτή την έννοια, η αναδρομή στις πηγές των ιδεών αυτών βοηθά να καταλάβουμε τι διακυβεύεται σήμερα - εν προκειμένω: με την προαγωγή του «αντιολοκληρωτισμού» σε κρατικό δόγμα και επίσημη πολιτική.

Το κράτος και ο νέος ηγεμόνας ΙΙ

Πριν από έναν αιώνα, ο Ρόμπερτ Μίχελς μιλούσε για τον «σιδερένιο κανόνα της ολιγαρχίας» εντός των αριστερών κομμάτων. Η διαδρομή του 20ου αιώνα μάλλον τον επιβεβαίωσε. Μπορούμε, σήμερα, να τον διαψεύσουμε;

Του Δημήτρη Μπελαντή

Η στρατηγική της φθοράς, όπως άλλωστε κάθε στρατηγική, συναρτάται με ορισμένους όρους, οι οποίοι, μόνο αυτοί, την καθιστούν εφικτή και λυσιτελή. Μωρία θα ήταν να θέλει κανείς  να την εφαρμόζει υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.

Καρλ Κάουτσκυ, 1910

Ο εχθρός μας αφήνει να φθαρούμε παρά να τον φθείρουμε

Ρόζα Λούξεμπουργκ, 1910

Η πορεία της Αριστεράς προς την κυβερνητική εξουσία, ιδίως μάλιστα σε μια περίοδο οξείας κοινωνικής κρίσης, θέτει επιτακτικά προς επίλυση το πρόβλημα της ηγεμονίας. Οι κοινωνίες του αναπτυγμένου καπιταλισμού, όπου η εξουσία οργανώνεται με έναν τρόπο κεκαλυμμένο, ζελατινώδη και πολυεστιακό, έχουν δείξει μια αξιοσημείωτη αντοχή στις προκλήσεις της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος. Όπως είχε επισημάνει και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν στον καιρό του, η αναπόληση των ευκαιριών του παρελθόντος είναι κατά κανόνα η οδυνηρή ανάμνηση των ιστορικών ηττών μας. Ένα σημαντικό εμπόδιο στην ανάπτυξη των προηγουμένων επιθέσεων της Αριστεράς ήταν η κατάσταση της «κοινωνίας των πολιτών» στη Δύση.

Επάγγελμα μπάτσος

H άσκηση του επαγγέλματος του μπάτσου, δηλαδή των ειδικών σωμάτων πολιτικής καταστολής και καταπίεσης, συνοδεύεται από κανόνες (των οποίων την εφαρμογή βλέπουμε καθημερινά στους δρόμους) που αντλούν την ύπαρξή τους από την πολιτική ιδεολογία του

Του Ηλία Ιωακείμογλου

Σε μια συγκυρία κατά την οποία τα ειδικά σώματα αστυνομικών ξυλοκοπούν με ιδιαίτερη ευχαρίστηση την πρώτη ύλη της εργασίας τους, δηλαδή τους διαδηλωτές, ενώ ταυτοχρόνως ως εργαζόμενοι υφίστανται μειώσεις του εισοδήματός τους, ήταν φυσικό να ανακινηθεί, στα αριστερά του πολιτικού φάσματος, το ζήτημα της ταξικής θέσης των μπάτσων. Η συνηθισμένη απάντηση που δίνεται από τα περισσότερα στελέχη της Αριστεράς είναι απλή και σύντομη: Πρώτον, τα ειδικά σώματα, όπως και το σύνολο των αστυνομικών, είναι εργαζόμενοι, άρα ανήκουν και αυτοί στις εργαζόμενες τάξεις, επομένως στο μεγάλο εκλογικό ακροατήριο της Αριστεράς. Δεύτερον, όταν βιαιοπραγούν ακολουθούν, ως επαγγελματίες, τις οδηγίες και τις διαταγές που δέχονται από τους ιεραρχικά ανωτέρους τους.

Αυτή η απλοϊκή αντιμετώπιση του ζητήματος αποτελεί ακόμη ένα σύμπτωμα του αποχωρισμού της Αριστεράς από την μαρξιστική θεωρητική της παράδοση. Εξ όσων γνωρίζω, κανείς δεν ένοιωσε την ανάγκη, στα πλαίσια της πρόσφατης σχετικής συζήτησης να ανασύρει την ξεχασμένη μαρξιστική θεωρία των κοινωνικών τάξεων. Και όμως, πρόκειται για μια παράδοση που έχει να μας πει πολλά περισσότερα από τις απλές εμπειρικές "διαπιστώσεις", ότι οι αστυνομικοί είναι εργαζόμενοι που ενίοτε γίνονται βίαιοι επειδή ακολουθούν οδηγίες.

Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση η αγορά το πολιτικό και η τάξη

του Βέρνερ Μπόνεφελντ*

Το άρθρο υποστηρίζει ότι η κατηγορία κοινωνική τάξη είναι κρίσιμη για την κατανόηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η αντιπαλότητα μεταξύ κρατών-μελών προϋποθέτει το κοινό συμφέρον τους στην αναχαίτιση της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης (εων) και η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) καθιστά πιο τεταμένη τη σχέση εξάρτησης και αντιπαλότητας μεταξύ κρατών- μελών. Η σημασία της τάξης κατανοείται άριστα από τους φιλελεύθερους διανοούμενους και λαμβάνεται υπόψη ιδίως στην άποψη του Χάγιεκ περί “διακρατικού φεντεραλισμού” (διακρατικής ομοσπονδίας).

Εισαγωγή

Η δυτικοευρωπαϊκή ολοκλήρωση αναμφίβολα συνιστά μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις που αναδύθηκαν μέσα από τα πεδία θανάτου του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Συνολικά, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση υιοθετείται ως η λύση για το ταραγμένο παρελθόν της Ευρώπης που είδε τρεις γερμανο-γαλλικούς πολέμους μέσα σε 70 χρόνια. Αυτό φαίνεται να θέτει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση πέραν της κριτικής – και πράγματι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι απολογισμοί περί της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ισοδυναμούν, στην καλύτερη περίπτωση, με περιγραφικές ή υψιπετείς δημοσιογραφικές ερμηνείες της “ευρωπαϊκής πραγματικότητας”. Αν κανείς υιοθετούσε αυτές τις αφηγήσεις , θα έπρεπε να συμπεράνει ότι οι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι δεν έχουν παρουσία σ΄ αυτή την πραγματικότητα, Οι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι εντυπωσιάζουν με την απουσία τους.

Μόνη λύση η αντεπίθεση των δυνάμεων της εργασίας

Λεωνίδας Βατικιώτης 

Όσον αφορά στην τρέχουσα κρίση έχουν διαμορφωθεί τρεις βασικές απόψεις που επιχειρούν να την ερμηνεύσουν:

Η πρώτη αποδίδει τα αίτια της κρίσης στην ιδιαιτερότητα της ελληνικής κοινωνίας: οι ρεμούλες, ο υπερδιογκωμένος δημόσιος τομέας, η κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος, το δημόσιο έλλειμμα και στην πιο τραβηγμένη περίπτωση το ίδιον της ελληνικής φυλής είναι υπεύθυνα για την ελληνική κρίση.

Η δεύτερη αποδίδει τα αίτια της κρίσης όχι γενικά στον καπιταλισμό αλλά σε μια ειδική μορφή του, τον καζινοκαπιταλισμό. Ο χρηματιστηριακός τζόγος και η απληστία ενός μέρους του κεφαλαίου ευθύνονται για την παγκόσμια κρίση που χαρακτηρίζεται ως χρηματοπιστωτική.

Η τρίτη είναι η μαρξιστική άποψη, στην οποία βέβαια υπάρχουν αποχρώσεις. Σε αυτή την ερμηνεία εμπλέκονται οι έννοιες της τάσης πτώσης του μέσου ποσοστού κέρδους, της οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου, της υποκατανάλωσης και της υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου και της κρίσης υπερπαραγωγής.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ΜΜΕ και τα αστικά κόμματα αναπαράγουν τις δυο πρώτες απόψεις και κυρίως την πρώτη. Οι συνεχείς και εκτεταμένες αναφορές στο δημόσιο έλλειμμα και στον υπερδιογκωμένο δημόσιο τομέα έχουν μετατραπεί σε αξιώματα στα μυαλά του κόσμου που δύσκολα, για να μην πούμε πολύ δύσκολα, σπάνε. Ως εκ τούτου χρειάζεται επίμονη και διαρκής ιδεολογική δουλειά, για να αρχίσουν να δημιουργούνται κάποια πρώτα ρήγματα στη συνείδηση των εργαζομένων.

Ξεκινάμε, λοιπόν, μια τέτοια προσπάθεια καταθέτοντας τρία ερωτήματα σε οικονομολόγους προκειμένου να έχουμε μια πρώτη «μαγιά» που θα βοηθήσει για έναν ευρύτερο προβληματισμό σχετικά με τα παραπάνω ζητήματα.

Πηγή: Εργατικός Αγώνας

Η ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ, ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ, ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ;

Του ΣΠΥΡΟΥ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

Το παρόν κείμενο αποσκοπεί στο να κωδικοποιήσει ορισμένα συμπεράσματα από τις εξελίξεις της ταξικής πάλης στο εσωτερικό της χώρας κατά τα τελευταία τρία χρόνια, ευελπιστώντας να συμβάλει στο σχετικό διάλογο που έχει ανοίξει εντός της Αριστεράς και επιχειρώντας να προτείνει ορισμένες απαντήσεις για τη στρατηγική της αριστεράς στον τόπο μας.

1) Για την Κρίση

Θέση: Η ελληνική κρίση δεν είναι παρά ειδική αποκρυστάλλωση της κρίσης της ΟΝΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που με τη σειρά της δεν είναι παρά ειδική αποκρυστάλλωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

α) Η Παγκόσμια οικονομική κρίση.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση που έχει έλθει στην επιφάνεια φαίνεται από τη σταθερή πτώση σε μια σειρά από δείκτες. Ο πίνακας που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικός: