Συνδιάσκεψη ΣΥΡΙΖΑ – διακυβεύσεις, τακτικές, πολιτικά συμπεράσματα

του Γιώργου Σαπουνά.

Η Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ ολοκληρώθηκε το βράδυ της Κυριακής 2 Δεκέμβρη με την ψηφοφορία για την εκλογή της νέας Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ ,τα αποτελέσματα της οποίας έγιναν γνωστά λίγες ώρες μετά.

Στην διαδικασία πήραν μέρος πάνω από 3000 αντιπρόσωποι από τους οποίους το μεγαλύτερο μέρος, περίπου 2900, συμμετείχε στην τελική ψηφοφορία. Στην ψηφοφορία πήραν μέρος δύο λίστες σε ενιαίο ψηφοδέλτιο, η «προεδρική» τάση που χαρακτηρίστηκε από την επιλογή του ίδιου του Α. Τσίπρα να τεθεί επικεφαλής της, έφερε το τίτλο Ενιαίο Ψηφοδέλτιο και έλαβε 74,29% (συγκροτήθηκε από τις δυνάμειςπου προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, ως την ΚΟΕ, την ΑΝΑΣΑ (ΑΚΟΑ, Ροζα κλπ), το ΔΗΚΚΙ και φυσικά τις πλειοψηφούσες τάσεις του ΣΥΝ (Αριστερή Ενότητα και Πλατφόρμα 2010) και η Αριστερή Πλατφόρμα που έλαβε το 25,71% (συγκροτήθηκε από το Αριστερό Ρεύμα και την Αριστερή Ανασύνθεση του ΣΥΝ και τις δυνάμεις του Rproject, δηλαδή την ΔΕΑ, την ΑΠΟ, την πλειοψηφία του Κόκκινου και ανένταχτους/ες, και στηρίχτηκε από την ΚΕΔΑ ).

Εκτός από την σύνθεση της νέας Κεντρικής Επιτροπής εγκρίθηκαν το κείμενο της Διακήρυξης και η Πολιτική Απόφαση.

Οι διακυβεύσεις της Συνδιάσκεψης.

Παρότι όλο το προηγούμενο διάστημα η δημόσια εικόνα για τη Συνδιάσκεψη αλλά σε μεγάλο βαθμό και η συζήτηση στις τοπικές επιτροπές του ΣΥΡΙΖΑ καθορίστηκε από προβληματισμούς και ερωτήματα γύρω από τη «ενοποίηση» του φορέα, με όρους κυρίως οργανωτικούς, στάθηκε αδύνατο εν τέλει να αποσιωπηθεί το πολιτικό περιεχόμενο της Συνδιάσκεψης.

Τα εισηγητικό κείμενο της διακήρυξης και το κείμενο της Πολιτικής Απόφασης, που εγκρίθηκαν από την πλειοψηφία χαρακτηρίζονται από ασάφεια και την δυνατότητα να ερμηνεύονται με πολλούς τρόπους και ως εκ τούτου αυτά καθαυτά τα κείμενα δεν προσφέρθηκαν ποτέ ως πεδίο ουσιαστικής πολιτικής συζήτησης και αντιπαράθεσης. Η συζήτηση αυτή επιδιώχθηκε, πρωτίστως από την προεδρική πλειοψηφία, να κρύβεται πίσω και να μεταφέρεται πάνω στα οργανωτικά ζητήματα. Αυτή η τακτική ακολουθήθηκε και μέσα στην Συνδιάσκεψη.

Ωστόσο τα μείζονα πολιτικά ερωτηματικά δεν μπορούσαν να απουσιάσουν καθώς η διάσταση μεταξύ των κειμένων που εγκρίνει ο ΣΥΡΙΖΑ, όλο το διάστημα μετά τις εκλογές του Ιούνη έως τα κείμενα της Συνδιάσκεψης, και του δημόσιου λόγου των προβεβλημένων στα ΜΜΕ στελεχών καθώς και του προέδρου, είναι εμφανής. Διαφορές που εντοπίζονται στο ζήτημα της κυβέρνησης και των ενδεχόμενων κυβερνητικών συμμαχιών, στο ζήτημα του χρέους και των εκβιαστικών νομισματικών διλλημάτων, στο ζήτημα του εναλλακτικού κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται ασφαλώς για τα πλέον κεντρικά ζητήματα, ακριβώς αυτά στα οποία δεν χωρούν αμφισημίες.

Καθώς η προσυνεδριακή διαδικασία είχε χαρακτηριστικά εξπρές και δεν άφησε πραγματικά περιθώρια για ουσιαστική συζήτηση και αντιπαράθεση οι διαφορετικές απόψεις εκφράστηκαν κυρίως μέσα από κείμενα συμβολής ή επί μέρους προτάσεις τροπολογιών τα οποία επίσης δεν έφτασαν ποτέ με συνταγμένο τρόπο σε όλα τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ.

Όταν πλέον έφτασε η ώρα της συνδιασκεψιακής διαδικασίας ο καθένας/ μια, η κάθε συλλογικότητα, οργάνωση, ομάδα, τάση έκανε τις επιλογές της. Το Αριστερό Ρεύμα του ΣΥΝ και η Αριστερή Ανασύνθεση του ΣΥΝ που είχαν επιλέξει να καταθέσουν την διαφορετική τους άποψη μέσα από τρείς τροπολογίες και οι δυνάμεις τουRproject που είχαν επιλέξει να δημοσιεύσουν «κείμενο συμβολής» αποφάσισαν να αναδείξουν τις πολιτικές διαφορές. Άλλες δυνάμεις όπως οι δυνάμεις της ΑΝΑΣΑ, αλλά και η ΚΟΕ που επίσης είχαν εκφράσει τις δικιές τους διαφορετικές απόψεις στο προηγούμενο διάστημα έκαναν την επιλογή και να συνταχθούν πίσω από την προεδρική πλειοψηφία του ΣΥΝ.  

Με κυρίαρχο τον προβληματισμό της ανάδειξης των πολιτικών διαφορών και την αποφυγή ταυτόχρονα όσο το δυνατόν περισσότερο του τραυματισμού δια της πόλωσης, του ΣΥΡΙΖΑ, η Αριστερή Πλατφόρμα επέλεξε εν τέλει την προβολή των δύο σημαντικότερων πολιτικών αιχμών: το περιεχόμενο της «κυβέρνησης της Αριστεράς» καθώς και την αντιμετώπιση του χρέους υπό τον εκβιασμό του διλλήματος περί παραμονής στο Ευρώ. 

Διαδικασία, «δημοκρατία» και πολιτική ουσία

Το σημείο ωστόσο που καθόρισε την προβολή των πολιτικών διαφορών ήταν αυτό της επιλογής για διακριτή λίστα από την Αριστερή Πλατφόρμα. Αυτό συνέβη εξ αντικειμένου και ήταν μια υποχρεωτική επιλογή από την Αριστερή Πλατφόρμα ακριβώς επειδή το πεδίο της όποιας αντιπαράθεσης είχε αποπολιτικοποιηθεί και είχε μεταφερθεί στο «οργανωτικό» από την ίδια την προεδρική πλειοψηφία. Με επιχειρήματα που έβαζαν την εκλογική αποτελεσματικότητα να καθορίζει κάθε άλλη διαδικασία πολιτικής συζήτησης και ταυτόχρονα με τον υπερκαθορισμό της πολιτικής γραμμής όχι από τα κείμενα αλλά σαφώς από τον δημόσιο λόγο του προέδρου, επιχειρήθηκε να επιβληθεί «σιγή ασυρμάτου» ελέω του «κυβερνητικού στόχου». Ο μόνος τρόπος να σπάσει αυτός ο υπερσυγκεντρωτισμός, ο οποίος μάλιστα προβλήθηκε και ως η «δημοκρατία των μελών αλλά όχι των μηχανισμών» και «το πλουραλιστικό κόμμα αλλά όχι κόμματα μέσα στο κόμμα», ήταν να χρησιμοποιηθεί ένα «μεγάφωνο» για την διαφορετική άποψη. Ως «μεγάφωνο» χρησιμοποιήθηκε η διακριτή λίστα.

Μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Οι δύο κρίσιμης και κεντρικής πολιτικής σημασίας τροπολογίες, «καμία θυσία για το ευρώ – διαγραφή του χρέους» και «κυβέρνηση της Αριστεράς – όχι συνεργασίες με αστικά κόμματα», έτυχαν μεγάλης ανταπόκρισης από το σώμα. Η πρώτη μάλιστα χρειάστηκε να επαναληφθεί καθώς δεν ήταν διακριτή οφθαλμοφανώς η πλειοψηφία!

Όμως η επόμενη μέρα από τη Συνδιάσκεψη έκανε ακόμη πιο σαφή την επιτυχία. Σήμερα ένα πλατύ κοινό γνωρίζει αυτούς τους προβληματισμούς και την ύπαρξη ισχυρής αριστερής τάσης μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ και αυτό είναι σημαντικό. 

Η προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η επιλογή αυτή της Αριστερής Πλατφόρμας βασίστηκε στην απόφαση της πλειοψηφίας να υπάρξουν απολύτως διαχωρισμένα και διαφορετικά ψηφοδέλτια και  στην απόλυτη άρνηση της πρότασης της Αριστερής Πλατφόρμας για ενιαίο ψηφοδέλτιο με συνύπαρξη σ’ αυτό και των δύο λιστών και δυνατότητα διαπίδυσης ώστε να μπορούν να βρουν θέση και επιλογή όσοι/ες δεν θα ήθελαν να ταυτιστούν με μία από τις δύο λίστες – απόψεις. Μάλιστα επιπλέον του πλήρους διαχωρισμού των ψηφοδελτίων και των αδιεξόδων που δημιουργούσε εξ αντικειμένου σε όσους δεν ήθελαν να επιλέξουν υποχρεωτικά την μία από τις δύο λίστες, προστέθηκε η πίεση της επιλογής του προέδρου Α. Τσίπρα να κατέβει με σταυρό, παρότι όπως μπορεί κανείς να καταλάβει από την μη συμμετοχή των κεντρικών στελεχών και εκπροσώπων των συνιστωσών στις λίστες, υπήρχε η συμφωνία (προτάθηκε από τον ΣΥΝ) τα κεντρικά στελέχη να μετέχουν στους «αριστίδην» (με επιλογή από τις συνιστώσες) προκειμένου να μην ενισχυθεί υπερβολικά το στοιχείο της δημοφιλίας και της αναγνωσιμότητας έναντι των λιγότερο γνωστών στελεχών και των ανένταχτων.

Ωστόσο  ο σχεδιασμός αυτός ανετράπη με συντριπτική πλειοψηφία από το σώμα το οποίο ενέκρινε την πρόταση της Αριστερής Πλατφόρμας για την λιγότερο πολωτική διαδικασία.

Αριστερή Πλατφόρμα και Rproject

Η Αριστερή Πλατφόρμα του ΣΥΡΙΖΑ η οποία σήμερα αποτελεί γεγονός καταγεγραμμένο δημόσια, κατάφερε να θεσμοθετήσει τον δημόσιο διάλογο για κρίσιμα πολιτικά ζητήματα που αφορούν στον προσανατολισμό του πολιτικού φορέα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, με την γνώση και την συμμετοχή όλων των «άμεσα ενδιαφερόμενων».

Συγκροτήθηκε από συλλογικότητες και συντρόφους/σες από διαφορετικά ιστορικά ρεύματα και καταγωγές της Αριστεράς, πάνω στα πλέον κρίσιμα ζητήματα: στο ζήτημα της εξουσίας και στο ζήτημα της δημοκρατίας. Η προσέγγιση αυτή έγινε με το κριτήριο της πολιτικής και δεν καταργεί ασφαλώς τις διαφορετικές θεωρητικές καταβολές που χαρακτηρίζουν την ιστορία των ρευμάτων, ούτε ασφαλώς λύνει αυτόματα τις αντιφάσεις.

Οι δυνάμεις που εκφράζονται δημόσια και από κοινού μέσα από το siteRproject, η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, η πλειοψηφία της οργάνωσης Κόκκινο και η Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα καθώς και «ανένταχτοι» αγωνιστές και αγωνίστριες καθώς και μέλη άλλων συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ που συμμαχούν, συμμετείχαν στο ψηφοδέλτιο της Αριστερής Πλατφόρμας και 18 εξ αυτών εξελέγησαν στην νέα Κεντρική Επιτροπή.