Ασφαλιστικά Ταμεία: Θα καταφέρουν να αποφύγουν το νέο "κούρεμα" - καταστροφή;

Η ΑΥΓΗ Ημερομηνία δημοσίευσης: 01/12/2012

Tης Κερασίνας Ραυτοπούλου

Αν τα ασφαλιστικά ταμεία υποχρεωθούν και σε νέα απομείωση των ομολόγων τους, τότε θα υποχρεωθούν να καταφύγουν στο ελληνικό Δημόσιο για την πληρωμή συντάξεων. Έτσι το ελληνικό Δημόσιο, με τη δικαιολογία της μείωσης των δημοσίων δαπανών και με τη διενέργεια αναλογιστικών μελετών στα ασφαλιστικά ταμεία, θα έχει τη δυνατότητα να μειώνει ακόμη περισσότερο τις συντάξεις, αφού δεν θα υπάρχουν πόροι

Παρακολουθώντας όλη αυτή την ιστορία με το πρόγραμμα επαναγοράς ελληνικών ομολόγων, βλέπουμε τον τύπο σύσσωμο να κάνει υπολογισμούς, να αναφέρει ποσοστά "κουρέματος", ποσοστά κερδών των hedge funds (που τα αγόρασαν στη δευτερογενή αγορά πολύ κάτω από την ονομαστική τους αξία), ποσοστά ζημιάς των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων κ.λπ. Όλοι μαζί, δημοσιογράφοι, οικονομολόγοι και αναγνώστες, προσπαθούν να κατανοήσουν αυτά που αναφέρονται στην ανακοίνωση του Eurogroup και να προβλέψουν τις πιθανότητες επιτυχίας του προγράμματος.

Η απόφαση του Eurogroup σκόπιμα περιέχει αρκετές γενικολογίες και ασάφειες επειδή στην πραγματικότητα είναι ένα λογιστικό τρυκ της γερμανικής πλευράς. Οι ασάφειες είναι πολλές, όπως: αν θα δοθεί νέο δάνειο από το EFSF για την επαναγορά, αν η επιτυχία του προγράμματος έχει τεθεί ως προϋπόθεση είσπραξης της δόσης του Δεκεμβρίου, αν συμφέρει στις τράπεζες η συμμετοχή και ποια είναι τα κίνητρα που προσφέρονται, αν θα μειωθεί το χρέος και πόσο κ.ά.

Σε όλα αυτά τα ερωτηματικά οι απαντήσεις είναι: Θα δοθεί νέο δάνειο από το EFSF 10 δισ., που θα αυξήσει το χρέος έτσι ώστε η εμφανιζόμενη λογιστικά καθαρή μείωση του χρέους να είναι μικρότερη. Έχει τεθεί ως όρος για την καταβολή της δόσης του Δεκεμβρίου η επιτυχία του προγράμματος. Οι τράπεζες θεωρούν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ασύμφορη, εκτός και αν συμφωνηθούν κάποια ανταλλάγματα που ζητούν για τους όρους ανακεφαλαιοποίησης και τελικά το χρέος ουσιαστικά δεν μειώνεται, αλλά απλά ανακυκλώνεται. Μπορεί προσωρινά να μειωθεί, αλλά, από την άλλη πλευρά, θα αυξηθεί άμεσα γιατί οι τράπεζες θα χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια και για την πληρωμή των συντάξεων και των άλλων βοηθημάτων, τα ασφαλιστικά ταμεία θα χρειαστούν επίσης πρόσθετα κεφάλαια, που θα πρέπει να συμπληρωθούν από τον προϋπολογισμό.

Άλλωστε όλες οι εφημερίδες του εξωτερικού (Γερμανία, Αγγλία) στα δημοσιεύματά τους μιλούν για δημιουργική φαντασία μείωσης χρέους, που όμως προσφέρει μια υπεκφυγή στην τρόικα για να επιτρέψουν την εκταμίευση των δόσεων, που ήδη έπρεπε να έχουν εισπραχθεί από τους προηγούμενους μήνες.

Η απόφαση του Eurogroup δεν περιέχει ούτε μία παράγραφο για την ανάπτυξη, δεν υπάρχει ενδιαφέρον για την ανάκαμψη της οικονομίας, δεν υπάρχει ενδιαφέρον για την ελληνική κοινωνία που δοκιμάζεται σκληρά.

Τα μόνα που περιέχονται στην απόφαση είναι: Λογιστικά τρυκ μείωσης του ιδιωτικού χρέους και ελάφρυνση στα ετήσια βάρη με την μείωση των επιτοκίων και την επιμήκυνση της αποπληρωμής. διασφάλιση ότι τα λίγα έσοδα που μπορεί να προκύψουν από την πώληση της περιουσίας του ελληνικού Δημοσίου (αν προκύψουν), και από τα αιματηρά μέτρα λιτότητας, θα καταλήξουν στην εξυπηρέτηση των χρεών για να ικανοποιηθούν οι πιστωτές σύνδεση της είσπραξης των δόσεων με επιπρόσθετους όρους, επιπρόσθετοι έλεγχοι και περιορισμοί.

Αναλυτικά πρόκειται για επαναγορά ιδιωτικού χρέους 28 δισ. με νέα χρηματοδότηση 10 δισ. με αποτέλεσμα να προκύψει καθαρή μείωση 15 δισ. περίπου.

Το ιδιωτικό χρέος είναι 62,4 δισ. και από αυτό τα 24 δισ. ανήκουν στις ελληνικές τράπεζες (15-16 δισ.), στα ασφαλιστικά ταμεία (7-8 δισ.) στις ασφαλιστικές εταιρίες και στους ομολογιούχους φυσικά πρόσωπα (1,4). Τα υπόλοιπα 35 δισ. περίπου ανήκουν σε ξένες τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες και hedge funds (περίπου 15 δισ.).

Για να έχει επιτυχία το πρόγραμμα επαναγοράς είναι απαραίτητη η συμμετοχή των ελληνικών τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων, επειδή η συμμετοχή των ξένων τραπεζών και των hedge funds δεν είναι βέβαιη.

Οι τραπεζίτες φαίνεται να μην αποδέχονται τη συμμετοχή τους και κάνουν παζάρια ζητώντας ως αντάλλαγμα να βελτιωθούν οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης, έτσι ώστε να διατηρήσουν το management των τραπεζών τους συμμετέχοντας με όσο το δυνατό μικρότερες καταβολές σε μετρητά για τις αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων.

Το μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς δεν αντέχουν και νέα απομείωση της αξίας των ομολόγων που κατέχουν. Τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι τράπεζες για να κάνουν χρηματιστηριακά παιχνίδια, αγοράζοντας και πουλώντας ομόλογα και άλλα τραπεζικά «προϊόντα». Είχαν κάποια αποθεματικά, τα έβαλαν στην ΤτΕ και αυτή τα μετέτρεψε σε ομόλογα ελληνικού Δημοσίου, ακόμη και την περίοδο που οι τιμές των ομολόγων έπεφταν, και πρέπει να τονισθεί ότι, παρά τις προσπάθειες της αντιπολίτευσης, δεν έχει λογοδοτήσει ακόμη ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος για το έγκλημα αυτό σε βάρος των ασφαλιστικών ταμείων.

Η συμμετοχή τους στο PSI + είχε αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση των αποθεματικών τους και στη συνέχεια, αφού οι νέες αναλογιστικές μελέτες έδειξαν έλλειμμα, ήταν αναπόφευκτη η μείωση των συντάξεων και των άλλων βοηθημάτων που προσφέρουν.

Τώρα, με την πίεση της κυβέρνησης να δεχτούν «πατριωτικά» και τη νέα μείωση με τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα επαναγοράς, θα βρεθούν σε ακόμη μεγαλύτερη δυσχέρεια και οι ενδεχόμενες νέες αναλογιστικές μελέτες θα εμφανίσουν μεγαλύτερο έλλειμμα.

Η συμμετοχή όμως στο πρόγραμμα επαναγοράς είναι εθελοντική, σύμφωνα με αυτά που ισχύουν για τα ομόλογα. Το νομικό καθεστώς που διέπει τα νέα ομόλογα, που προβλέπει ότι οι τυχόν διαφορές ή διεκδικήσεις επιλύονται σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο, ερμηνεύεται ως εξής: Η συμμετοχή στο PSI +, σε τιμή που θα προκαλούσε ζημιά στον κάτοχο, υποτίθεται ότι ήταν εθελοντική για να μην προκύψει «credit event» δηλαδή πτώχευση, αλλά τα ταμεία υποχρεώθηκαν να δεχτούν το «κούρεμα», μέσω της απειλής για ενεργοποίηση των περιβόητων CACs (ρήτρες συλλογικής δράσης - Collective Action Causes), από τις οποίες δεν εξαιρέθηκαν τα ασφαλιστικά ταμεία.

Τώρα, με το πρόγραμμα επαναγοράς, αυτό δεν ισχύει, γιατί η συμμετοχή δεν θα είναι πάνω από 75%. Πριν το PSI η ελληνική κυβέρνηση είχε την ευχέρεια να νομοθετήσει ενάντια στα συμφέροντα των ομολογιούχων και για τον λόγο αυτό, εκβιαστικά σχεδόν, απαιτούσε τη συμμετοχή τους, επειδή σε περίπτωση προσφυγής στα ελληνικά δικαστήρια ήταν αμφίβολη η έκδοση απόφασης σε βάρος του ελληνικού Δημοσίου. Τώρα με τα νέα ομόλογα η προσφυγή θα γίνεται στα αγγλικά δικαστήρια, με μεγάλη πιθανότητα να δικαιώνονται οι ομολογιούχοι.

Η ανάλυση της κατάστασης, που επικρατεί σήμερα στα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων, εμφανίζει την πλήρη απαξίωσή τους. Ήδη οι αναλογιστικές μελέτες σε αρκετά από αυτά δείχνουν ότι η αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων τους μελλοντικά θα είναι από δύσκολη έως αδύνατη.

Αν υποχρεωθούν και σε νέα απομείωση των ομολόγων τους, τότε θα υποχρεωθούν να καταφύγουν στο ελληνικό Δημόσιο, που εγγυάται την πληρωμή συντάξεων, η οποία θα καλύπτεται «υποτίθεται» από τον προϋπολογισμό.

Έτσι το ελληνικό Δημόσιο, με τη δικαιολογία της μείωσης των δημοσίων δαπανών και με τη διενέργεια αναλογιστικών μελετών στα ασφαλιστικά ταμεία, θα έχει τη δυνατότητα να μειώνει ακόμη περισσότερο τις συντάξεις, αφού δεν θα υπάρχουν πόροι.

Το θέμα τίθεται εκβιαστικά από την κυβέρνηση, αλλά τα ασφαλιστικά ταμεία δεν πρέπει να συμμετέχουν στο πρόγραμμα επαναγοράς ή να ζητήσουν ως κίνητρο την εγγύηση του EFSF, που θα τους καλύπτει την ενδεχόμενη μελλοντική δυσχέρεια στις καταβολές των συντάξεων.

Η πίεση που εξασκείται από τον υπουργό Οικονομικών περιέχει μάλλον την πρόθεση της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει ένα ακόμη όπλο για περαιτέρω μείωση των συντάξεων για τη συνέχιση δηλαδή της εξάντλησης του ελληνικού λαού και του φαύλο κύκλου της ύφεσης, που καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη της ανατροπής όλων των μέτρων, που βυθίζουν τη χώρα στην απελπισία και στην εξαθλίωση.