Θ. ΖΑΧΑΡΑΤΟΣ VS Σ. ΛΑΠΑΤΣΙΩΡΑ. ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ (ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ!)

Των Σ. ΛΑΠΑΤΣΙΩΡΑ ΚΑΙ Θ. ΖΑΧΑΡΑΤΟΥ

Iskra

Η Iskra παραθέτει το άρθρο του Σπύρου Λαπατσιώρα με τίτλο «Η Κύπρος διαπραγματεύεται σθεναρά την ένταξή της στο μνημόνιο», το οποίο δημοσιεύθηκε στην «Αυγή» την Κυριακή 9/12 και μια απάντηση του Θωμά Ζαχαράτου με τίτλο «Το κυπριακό μνημόνιο ως υπόδειγμα. Για ποιον όμως;» το οποίο δημοσιεύθηκε στο www.antapocrisis.gr.

Η ΚΥΠΡΟΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΕΤΑΙ ΣΘΕΝΑΡΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ

Του ΣΠΥΡΟΥ ΛΑΠΑΤΣΙΩΡΑ*

Η Κύπρος εκτιμάται ότι για το 2012 θα έχει 17,8 δισ. ΑΕΠ. Η έκθεση των κυπριακών τραπεζών σε δάνεια στην Ελλάδα, τα οποία δεν εξυπηρετούνται κανονικά, και στα ελληνικά ομόλογα, τα οποία, "κουρεύτηκαν" με το PSI, μαζί με μία, τουλάχιστον, αμφιλεγόμενη πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας υπό τον προηγούμενο διοικητή, οδήγησαν την Κύπρο εκτός αγορών και στην αναζήτηση διακρατικών δανείων για να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες.

Πέρυσι έλαβε 2,5 δισ. από τη Ρωσία, τα οποία θα πρέπει να αποπληρωθούν σύντομα. Οι συζητήσεις με την Κίνα δεν απέδωσαν (για λόγους ανταλλαγμάτων που απαιτούνταν) και από τη στιγμή που στο νέο αίτημα χορήγησης 5 δισ. η Ρωσία παρέπεμψε την Κύπρο στην Ε.Ε. κατέστη αναγκαστικό για την κυπριακή κυβέρνηση να διαπραγματευτεί με την τρόικα για να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες. Για να καταλάβουμε την πίεση και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η κυπριακή κυβέρνηση και στην άσκηση πολιτικής αλλά και στις διαπραγματεύσεις, αναφέρουμε μόνο δύο στοιχεία.

Πρώτο, οι ανάγκες σε ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματός της είναι οι δεύτερες μεγαλύτερες στην παγκόσμια ιστορία ως ποσοστό του ΑΕΠ. Γύρω στα 10 δισ. δηλαδή 56% του ΑΕΠ, και πιθανόν να αποδειχθούν την εβδομάδα που έρχεται ελαφρά μεγαλύτερες, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη στη παγκόσμια ιστορία. Για σύγκριση, τα 50 περίπου δισ. της Ελλάδας για το τραπεζικό της σύστημα είναι περίπου στο 25% του τρέχοντος ελληνικού ΑΕΠ.

Δεύτερο, το δάνειο το οποίο θα λάβει ανέρχεται στα 18 δισ., (για την κάλυψη της ανακεφαλαιοποίηση των τοκοχρεωλυσίων και των πρωτογενών ελλειμμάτων), δηλαδή όσο το ΑΕΠ, ενώ το πρώτο ελληνικό πρόγραμμα ανερχόταν στο 40% περίπου του ελληνικού ΑΕΠ.

Παρά τις σημαντικές δυσκολίες που θέτουν σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση τέτοια στοιχεία και συνεκτιμώντας την επιμονή όλων των νεοφιλελευθέρων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων στη Κύπρο για μεγαλύτερες παραχωρήσεις, περικοπές και ιδιωτικοποιήσεις, η κυπριακή κυβέρνηση διεξήγαγε και διεξάγει ακόμη μία διαπραγμάτευση τα αποτελέσματα της οποίας μέχρι αυτό το σημείο που βρισκόμαστε είναι σημαντικά (παραμένουν σημαντικά ζητήματα μέχρι να ολοκληρωθεί η συμφωνία, η εξέλιξη των οποίων μπορεί να αλλάξει προς το χειρότερο την κατάσταση που παρουσιάζουμε).

Δεν καταργείται ο 13ος μισθός, διατηρείται ο θεσμός της ΑΤΑ (για όσους δεν την έχουν γνωρίσει: αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών, δηλαδή ένας μηχανισμός ώστε όταν αυξάνουν οι τιμές να αυξάνουν αυτόματα, χωρίς συλλογικές διαπραγματεύσεις, οι μισθοί και επομένως να διατηρείται η αγοραστική δύναμη των μισθωτών). Και μόνο το γεγονός ότι υπάρχει είναι σημαντικό, όταν πλέον εκλείπει σε όλη την Ευρώπη, και το γεγονός ότι δεν καταργήθηκε ως θεσμός αποτελεί σημαντική νίκη.

Οι μισθωτοί θα υποστούν απώλειες επειδή αναστέλλεται η εφαρμογή της για το διάστημα που διαρκεί το πρόγραμμα και κατόπιν θα δίνεται μειωμένη, ωστόσο η μη-κατάργησή της ως θεσμού δίνει τη δυνατότητα σε άλλους συσχετισμούς να αλλάξουν πιο εύκολα τα δεδομένα που διαμορφώθηκαν τώρα. Γίνονται μειώσεις μισθών στον δημόσιο τομέα, όχι οριζόντια, αλλά κλιμακωτά (για τα πρώτα 1.000 ευρώ δεν γίνεται φέτος περικοπή και γίνεται 3% του χρόνου), ενώ οι μειώσεις των κοινωνικών δαπανών είναι γύρω στα 130 εκατομμύρια. Δεν αποδέχθηκε ιδιωτικοποιήσεις των ΔΕΚΟ και δεν επέτρεψε τη ουσιαστική διάλυση του συνεργατικού πιστωτικού συστήματος.

Ας συγκρίνει κανείς τα αποτελέσματα με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα βρέθηκε στην ανάγκη του μηχανισμού στήριξης: και μόνο αυτά τα δεδομένα δείχνουν ότι -ακόμη και σε πιο δύσκολες και πιεστικές από τις ελληνικές συνθήκες- μια κυβέρνηση μπορεί να διαπραγματευτεί και να διασώσει τις μορφές του κοινωνικού κράτους.

Στις εκλογές του Φεβρουαρίου στην Κύπρο στριμώχνονται οι ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού να ασκήσουν κριτική στην κυπριακή κυβέρνηση επειδή πέτυχε πολλά για τον λαό - επειδή εμπόδισε τις νεοφιλελεύθερες απαιτήσεις ασκώντας πολιτική από μια πολύ δύσκολη θέση. Η διαπραγμάτευση στην οποία συμμετέχει, με στόχο να διατηρήσει ο κυπριακός λαός την αξιοπρέπειά του, έχει τη μορφή ενός αγώνα άμυνας απέναντι σε υπέρτερες δυνάμεις και εμπεριέχει ως στοιχείο της την οργάνωση των συνθηκών άμυνας εν αναμονή μιας καλύτερης οικονομικής ή πολιτικής συγκυρίας (για παράδειγμα, της οργάνωσης πολιτικής αλληλεγγύης των κρατών που διολισθαίνουν στην αδυναμία χρηματοδότησης, όπως είναι ο διάσημος Νότος).

Σε όλους τους λαούς της Ευρώπης αλλά και συνολικά του ανεπτυγμένου κόσμου, σταδιακά αλλά πλέον και γοργά γίνεται κατανοητό ότι βρίσκονται σε μια ιστορική συγκυρία τεκτονικών κοινωνικών κινήσεων. Κάθε σημαντική κρίση, όπως η τρέχουσα, «γεννά» ένα νέο παράδειγμα οργάνωσης και ρύθμισης των κοινωνικών σχέσεων και συγκρούσεων. Σήμερα η παλιά κοινωνική οργάνωση δεν μπορεί να συνεχίσει όπως ήταν, υπάρχει ένα διακύβευμα ιστορικό: ή η υποταγή στην εμβάθυνση του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος που οδηγεί σε κάτι νέο για τον αναπτυγμένο κόσμο ή η επανοικειοποίηση με σύγχρονο τρόπο οργάνωσης και διοίκησης, με νέες κοινωνικές συμμαχίες, του νοήματος της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας.

*ΠΗΓΗ: "ΑΥΓΗ"(9/12)

ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΩΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ. ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΟΜΩΣ;

Του ΘΩΜΑ ΖΑΧΑΡΑΤΟΥ*

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αυγή», άρθρο του Σπύρου Λαπατσιώρα με τίτλο « Η Κύπρος διαπραγματεύεται σθεναρά την ένταξη της στο Μνημόνιο». Στο άρθρο αναφέρεται ότι « η κυπριακή κυβέρνηση διεξήγαγε και διεξάγει ακόμη μια διαπραγμάτευση, τα αποτελέσματα της οποίας μέχρι αυτό το σημείο που βρισκόμαστε είναι σημαντικά».

Η προσέγγιση του αρθρογράφου στο γεγονός της επιβολής μνημονίου σε μια ακόμα χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τεχνοκρατική και ουδέτερη. Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο, οι λόγοι που οδήγησαν την Κύπρο στην αγκαλιά της τρόικας είναι η έκθεση των κυπριακών τραπεζών σε δάνεια και ομόλογα στην Ελλάδα, όπως και η αμφιλεγόμενη πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας.

Απουσιάζει η καπιταλιστική κρίση που σαρώνει – στην κυριολεξία – μέσα σε μια νύχτα τις οικονομίες των χωρών, αλλά και ολόκληρων περιοχών του πλανήτη, όπως επίσης και το κυρίαρχο δόγμα της νέας Γερμανικής Ευρώπης, που θέλει όλο τον Ευρωπαϊκό Νότο στο στενό κορσέ των μνημονίων.

Αναφέρεται ακόμη στο άρθρο η προσπάθεια της κυπριακής κυβέρνησης για ανεύρεση χρηματοδότησης εκτός Ε.Ε. – ούτως ώστε να μην υποχρεωθεί σε εφαρμογή μνημονίου – που απέτυχε λόγω απροθυμίας Κίνας και Ρωσίας.

Πέρα από την αναμφισβήτητη πραγματικότητα ότι στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο κόσμο ο κάθε δυνατός παίκτης-και αυτοί έχουν πλέον πολλαπλασιαστεί – παίζει για τον εαυτό του, δημιουργώντας μια πλανητική αταξία αντίστοιχη με τις αρχές του 20ου αιώνα, αξίζει να μας προβληματίσει αυτή η αποτυχία. Αν η κυπριακή αστική τάξη, που έχει μια μακρά και επιτυχημένη θητεία στις επωφελείς συναλλαγές με μεγάλες δυνάμεις, αποτυγχάνει να βρεί δανειστές από τρίτες χώρες, λόγω του πλαισίου που έχει διαμορφωθεί στην Ε.Ε. σήμερα, πόσο περισσότερο αυτό καθίσταται αδύνατο για αστικές τάξεις – π.χ. τη «δική μας» που πάντα οι επιλογές τους καθορίζονται από τον ξένο επικυρίαρχο. Ένα ακόμη θέμα που δεν τίθεται είναι το ποιες θα είναι οι εξελίξεις που θα δρομολογηθούν από την τρόικα για το κυπριακό ζήτημα και το ξαναζωντάνεμα του σχεδίου Ανάν.

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στην κεντρική ιδέα του άρθρου. Στην επιτυχημένη διαπραγμάτευση που «έχει τη μορφή ενός αγώνα άμυνας απέναντι σε υπέρτερες δυνάμεις και εμπεριέχει ως στοιχείο της την οργάνωση των συνθηκών άμυνας εν αναμονή μιας καλύτερης οικονομικής ή πολιτικής συγκυρίας».

Να λοιπόν που η κυπριακή κυβέρνηση πέτυχε ένα άλλο μείγμα μνημονίου. Ένα καλό μνημόνιο, αφού και η ανακεφαλαίωση του τραπεζικού συστήματος χρηματοδοτείται και το κοινωνικό κράτος διασώζεται. Τώρα για το καλό μνημόνιο, δηλαδή για τη διάσωση του κοινωνικού κράτους, του 13ου μισθού, της Α.Τ.Α. που όμως αναστέλλεται κ.τ.λ. δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολλά, τουλάχιστον σ' αυτήν εδώ τη χώρα, που κάθε λίγους μήνες τα μνημόνια εμπλουτίζονται με νέα, καταστροφικά για την κοινωνία μέτρα.

Υπάρχει όμως κάποια άλλη στόχευση του άρθρου πέρα από την ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στην Κύπρο. Αν αυτά γράφονταν ως μια μορφή – κακώς εννοούμενης – κομματικής αλληλεγγύης προς το κυβερνητικό ΑΚΕΛ δεν θα είχαν ιδιαίτερη σημασία. Όταν όμως η στάση της κυπριακής κυβέρνησης να αποδεχθεί το μνημόνιο που της επιβάλλει η Ε.Ε. αναδεικνύεται σε «υπόδειγμα» για το τι μπορεί να πετύχει μια αριστερή κυβέρνηση, ώσπου να έρθουν καλύτερες μέρες, τότε τα πράγματα γίνονται από σοβαρά ως ανησυχητικά. Διότι σε ποιόν προτείνεται ως υπόδειγμα η στάση της κυπριακής κυβέρνησης;

Εάν αύριο γίνονταν εκλογές – βάσει των δημοσκοπικών ευρημάτων- ο ΣΥΡΙΖΑ θα ερχόταν πρώτο κόμμα και θα εκαλείτο να σχηματίσει κυβέρνηση και να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Η λογική λοιπόν που εισηγείται το άρθρο απευθύνεται στη μελλοντική κυβέρνηση της αριστεράς που οφείλει να διδαχθεί από τη νυν αριστερή κυπριακή κυβέρνηση.

Τι να διδαχθεί; Το πώς η κυβερνώσα αριστερά διαπραγματεύεται επιτυχημένα ένα άλλο μνημόνιο «σε ένα αγώνα άμυνας απέναντι σε υπέρτερες δυνάμεις... εν αναμονή μιας καλύτερης οικονομικής και πολιτικής συγκυρίας». Δηλαδή από τη διαγραφή του χρέους στην ακύρωση του μνημονίου με επαναδιαπραγμάτευση της δανειακής σύμβασης και πλέον, με οδηγό την κυπριακή κυβέρνηση, στην επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου για ένα άλλο μνημόνιο που «θα διασώζει μορφές του κοινωνικού κράτους»...

Περιέχει ισχυρή δόση κακεντρέχειας το να τεκμαίρει κάποιος τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ ως μελλοντικής αριστερής κυβέρνησης από ένα άρθρο, που τέλος τέλος μπορεί να εκφράζει μόνο τη προσωπική γνώμη του συντάκτη του. Δυστυχώς, το τελευταίο διάστημα, καθώς όλο και πιο καθαρά φαίνεται η κυβερνητική προοπτική, πληθαίνουν οι δηλώσεις ηγετικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και οι πράξεις του προέδρου του με τέτοιο συμβολισμό που δεν επιτρέπουν τον εφησυχασμό για κάποια τυχαία περιστατικά. Πολύ δε περισσότερο αν δεν θεωρείται ότι η αριστερά στην κυβέρνηση είναι νομοτελειακά μια ενσωματωμένη στο σύστημα αριστερά. Αλλά, ότι μπορεί να προτείνει έναν άλλο δρόμο, ένα νέο όραμα και μαζί με έναν εμψυχωμένο λαό ν' ανατρέψει μνημόνια, δανειακές συμβάσεις και εξαρτήσεις. Μια τέτοια κυβέρνηση θα είναι πραγματικά κυβέρνηση εθνικής και κοινωνικής σωτηρίας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ για μεγάλο διάστημα λειτούργησε σαν εκκρεμές. Απ' τη μια μεριά κινιόταν προς τη στήριξη κινηματικών διαδικασιών και διαθέσεων, μια απαραίτητη αντίληψη για τη δημιουργία ενός πλειοψηφικού κοινωνικού μετώπου που αποτελεσματικά θ' αντιταχθεί σε τρόικες, μνημόνια, νεοφιλελευθερισμό. Από την άλλη κινιόταν, βάσει της δογματικής προσκόλλησης στον Ευρωπαϊσμό. Η Ε.Ε. είναι μονόδρομος για την Ελλάδα, η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωζώνη είναι για το συμφέρον της. Μια αντίληψη που αναγκαστικά σπρώχνει σε μια σοσιαλδημοκρατική λογική διαχείρισης των πραγμάτων, που πέρα από πολιτικό λάθος είναι και πρακτικά ατελέσφορη, ειδικά σήμερα. Είναι η σύγχρονη εκδοχή του «ανήκομεν εις τη δύσιν», αλλά πλέον με όρους γενοκτονίας για το λαό, αποικιοποίησης και διάλυσης για τη χώρα, που υπαγορεύονται από το Ευρωπαϊκό κεφάλαιο και τον αναγεννημένο Γερμανικό εθνικισμό.

Η ταλάντωση ανάμεσα στα δύο άκρα δημιούργησε μια ασταθή ισορροπία. Το τελευταίο διάστημα το εκκρεμές κινείται εύκολα προς τα δεξιά, ενώ φαίνεται να δυσκολεύεται όλο και περισσότερο στο άλλο μισό της κίνησης. Μάλλον λογική συνέπεια των πιέσεων που συνεχώς εντείνονται και της άρνησης να αμφισβητηθεί έστω και με ένα «αν» το σύμβολο της καταστροφής των ευρωπαϊκών λαών: το ευρώ.

Η επανοικειοποίηση του νοήματος της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας δε μπορεί να περάσει μέσα από την υποταγή στα σύμβολα και τις διαταγές του 4ου Ράιχ. Από κει περνά μόνο ο εξανδραποδισμός της κοινωνίας, ο κανιβαλισμός και ο φασισμός.

*ΠΗΓΗ:antapocrisis.gr

Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2012