ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

H ιστορία μίας ένωσης

Μέρος Α΄ Προϊστορία

του Ιουλιανού

Η επίσημη ιστορία μας λέει πως οι ιστορικές ρίζες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Ευρωπαίοι αποφασίζουν να εμποδίσουν για πάντα την επανάληψη τέτοιων σκοτωμών και καταστροφών. Βασιζόμενοι στο σχέδιο Σούμαν έξι χώρες υπογράφουν μια συνθήκη για να ενοποιήσουν τις βαριές βιομηχανίες τους —άνθρακα και χάλυβα— κάτω από μια κοινή διεύθυνση. Κατ’ αυτό τον τρόπο, καμιά από αυτές τις χώρες δεν θα μπορεί πια να φτιάχνει όπλα για να πολεμήσει εναντίον των άλλων, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Οι έξι αυτές χώρες είναι: το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο.

Οι άνθρωποι πολύ δύσκολα μπορούν να σκιαγραφούν το μέλλον τους. Κανείς δεν έχει την συνείδηση ή την γνώση των συνεπειών των δραστηριοτήτων του.

Το παρελθόν όμως αν και το φέρνουν μέσα τους χρειάζονται και τις ιστορικές πηγές για να το γνωρίσουν.

Από τον καιρό που άρχισε η πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου 16ος-18ος αιώνας άρχισε εξελικτική διαδικασία της καπιταλιστικής διαφοροποίησης του κόσμου, που ως τις μέρες μας παίζει καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος.

Η εξελικτική αυτή διαδικασία πραγματοποιείται μέσα σε συνθήκες αποικιακής κόλασης. Ολόκληροι λαοί εξολοθρεύονται γνωρίζουν την σκλαβιά και την ατίμωση του δουλεμπορίου. Άλλοι λαοί και χώρες χρησιμοποιούνται ως προσωπική αποικία του κάθε ευρωπαίου μονάρχη, όπως το Κογκό του Λεοπόλδου του Βελγίου. Ή, και λόγω της «άμιλλας» ανάμεσα στους ευρωπαίους αστούς με σκοπό να σπάσουν το μακρύ χέρι των μοναρχών, και να καρπωθούν τους αποικιακούς θησαυρούς, ίδρυσαν πάμπολλες «εταιρείες». Τον 17ο αιώνα υπήρχαν γύρω στις πενήντα τέτοιες εταιρείες, από Αγγλία Ισπανία Ολλανδία Γαλλία., και όσο περνούσε ο καιρός τόσο αυτές πλήθαιναν. Οι δούλοι, τα σκλαβοπάζαρα, ο αφανισμός των ινδιάνων, ο ρατσισμός, η λεηλασία της Ινδίας, της Αφρικής, και της Αμερικής, αποτελούσαν την πηγή των κερδών και του πλούτου που συσρωρεύτηκε σε λίγα χέρια, στην Ευρώπη.

Αυτή η πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου ήταν το πρώτο στάδιο του καπιταλισμού και ταυτόχρονα μια εποχή τρόμου και αίματος, και ήταν χρονικά μακραίωνο.

Η εποχή αυτή όμως χαρακτηρίζεται και από τις πρώτες αστικές επαναστάσεις με πρώτη την ολλανδική έπειτα την αγγλική την αμερικάνικη και τέλος, η μεγαλύτερη όλων, η γαλλική. Η αστική κοινωνία των πολιτών στην Ευρώπη και τα εθνικά κράτη γεννήθηκαν από φωτιά, σίδερο, και ποταμούς αίματος.

Από τα πρώτα της βήματα η αποικιοκρατική καπιταλιστική Ευρώπη δημιούργησε την παγκόσμια αγορά, αναπόφευκτα διότι ο καπιταλισμός για να ζήσει χρειάζεται διεύρυνση της παραγωγής. Οι επιστημονικές γνώσεις τώρα που αποκτήθηκαν γίνονται το όπλο της καπιταλιστικής τεχνολογίας και το όπλο αυτό έφερε την μηχανή.

Ο καπιταλισμός άλλαξε πρόσωπο, πέρασε σε ένα ανώτερο, επαναστατικό στάδιο εξέλιξης. Από την πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου πέρασε στην βιομηχανική επανάσταση με επίκεντρο την Αγγλία. Η βιομηχανική επανάσταση έφερε την μαζική παραγωγή, όπως και την ανάγκη για νέες φτηνές πρώτες ύλες.

Στην αρχή ήταν ο ατμός μετά το κάρβουνο και τέλος το πετρέλαιο. Νέες επιδρομές και νέες λεηλασίες. Μα και την εμφάνιση των σκληρών ανταγωνισμών μεταξύ των κρατών και Ευρώπης μα και μια νέα πραγματικότητα. Την πραγματικότητα των περιοδικών παγκόσμιων κρίσεων. Με αφετηρία το 1815. Ωστόσο ήταν η νέα ύλη, το πετρέλαιο, που έκανε τα Ευρωπαϊκά κράτη να εφαρμόσουν τα νέα τους επιθετικά σχέδια. Οι αντιθέσεις ανάμεσα σε Αγγλία και Γαλλία, ανάμεσα σε Αγγλία και ΗΠΑ, ανάμεσα στην Γαλλία και την Ιταλία, ανάμεσα στην Αγγλία και την Ιταλία, ανάμεσα στην Αγγλία- Γαλλία και την Γερμανία, εκδηλώθηκαν με βία. Και εκδηλώθηκαν πρώτα στα εδάφη της Ευρώπης. Και αφού ξεκαθάρισαν πρώτα μεταξύ τους τις διαφορές τους τις χρονιές 1914- 1918 με τον μεγάλο πόλεμο όπως ονομάστηκε, τον μετέφεραν-τον πόλεμο- 1919-1922 στις πετρελαιοφόρες περιοχές της Εγγύς Ανατολής εκμεταλλευόμενες και τις αντιθέσεις των Βαλκανικών χωρών .

Είναι η εποχή που η κινητήρια δύναμη των ιμπεριαλιστών είναι το πετρέλαιο μα και η εποχή που είναι πια δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς που ξεκινά και που τελειώνει η δικαιοδοσία των κυβερνήσεων, και που των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων του πετρελαίου. Στην λυσσαλέα πάλη για το ξαναμοίρασα του κόσμου, τραστ και κυβερνήσεις συνταυτίζονται και ανταγωνίζονται. Όλοι οι σύμβουλοι του τότε προέδρου των ΗΠΑ Ουίλσον , John Dulles, Thomas Lamont, Van Yoone,ήταν οι διευθύνοντες σύμβουλοι των τραστ Μόργκαν και Ροκφέλερ. Η Shell του Ροκφέλερ είχε ως θυγατρική και την Αγγλική εταιρία Turkis Petroleum όπου πρόεδρος ήταν ο υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας λόρδος Κώρζον. Ακριβώς οι ίδιοι συσχετισμοί μεταξύ εταιριών και κυβερνήσεων υπάρχουν και σε όλες τις αντιμαχόμενες παράταξης. Τον ρόλο του κρέατος για τα κανόνια τους, τον είχαν οι λαοί.

Από το ξέσπασμα τον 18ο αιώνα της Βιομηχανικής επανάστασης και ως τις μέρες μας ο κόσμος μετράει γύρω στους τετρακόσιους πολέμους με διεθνείς επιπτώσεις. Και μέσα σε αυτά τα τελευταία 250 χρόνια η Ευρώπη μετρά στο έδαφος της 61 πολέμους, των οποίων η συνολική διάρκεια ξεπερνά τα 170 χρόνια.

Είναι η εποχή έξαρσης του αστικού σωβινισμού. Αίμα και μίσος χώρισαν λαούς και έθνη. Πόλεις και χωριά καταστράφηκαν. Η Ευρώπη των αστικών δημοκρατικών καθεστώτων είναι στην πραγματικότητα η Ευρώπη της έχθρας της σφαγής και της αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης του κόσμου.

Η Ενωμένη Ευρώπη

Από τα πρώτα χρόνια της Βιομηχανικής επανάστασης ακουγόταν φωνές που ζητούσαν την ένωση των ευρωπαϊκών κρατών. Ο Σαίν Σίμον από τα 1813 οραματίστηκε μια ενωμένη Ευρώπη μέσα «στα πλαίσια της εθνικής ανεξαρτησίας που όμως δεν θα βλάφτει την ευτυχία όλων των εθνών του κόσμου». Η ευτυχία όλων των εθνών του κόσμου όμως προϋποθέτει την κατάργηση της αποικιοκρατίας. Και όσο και αν τα κράτη ήθελαν την ενωμένες πολιτείες της Ευρώπης ως μια προσπάθειας άμβλυνσης των ανταγωνισμών δεν διανοούνταν ότι θα άφηναν τα καταπιεσμένα έθνη να χαράξουν ανεξάρτητα την πολιτική τους. Η Αγγλία είχε κάτω από την αυτοκρατορική σημαία της το 21% του παγκόσμιου πληθυσμού και γενικά Αγγλία Γαλλία Ιταλία Ισπανία Ολλανδία και Πορτογαλία δυνάστευαν το 30% της ανθρωπότητας. Και αφού τα πράγματα ήταν έτσι όσο αφορά τις αποικίες προέκυπτε και ένα άλλο ζήτημα .Ποιος θα δεχόταν να βάλει στην υπηρεσία της Ενωμένης Ευρώπης τις αποικίες του; Τα αντίθετα αποικιοκρατικά συμφέροντα εκμηδένιζαν την τάση συνένωσης των διαφόρων τμημάτων του κεφαλαίου. Έτσι αντί για ιδανικό ειρήνης η Ευρώπη ενωμένη ή μη ήταν ένα πεδίο ανταγωνισμού διάσπασης και πολεμικών συρράξεων.

Παρόλα αυτά το κίνημα για την ενωμένη Ευρώπη είχε γερές βάσεις μια και είναι η εποχή των διάφορων ιμπεριαλιστικών παν – παναμερικανισμό, πανγερμανισμό (την ιδέα την βρήκε έτοιμη ο Χίτλερ όπως και τον ρατσισμό) πανευρωπαϊσμό. Μα όλα αυτά ήταν στημένα στην βάση της εκμετάλλευσης των χωρών της περιφέρειας από τις χώρες της μητρόπολης.

Από τα 1902 ο Τζων Χομπσον Βρετανός οικονομολόγος από τους πρώτους εκπροσώπους του νεοφιλελευθερισμού (καμία σχέση με τον φασιστικό σημερινό) στο έργο του «Ιμπεριαλισμός» έγραψε ως άλλος Κάλχας:

    «Να, τι δυνατότητες ξανοίγει μπροστά μας μια πλατιά συμμαχία των δυτικών χωρών, η ευρωπαϊκή ομοσπονδία των μεγάλων δυνάμεων. Όχι μονάχα δεν θα προωθούσε τον παγκόσμιο πολιτισμό, μα θα μπορούσε να σημαίνει κι ένα τεράστιο κίνδυνο δυτικού παρασιτισμού: Το ξεχώρισμα μιας ομάδας από προχωρημένα βιομηχανικά έθνη, που οι ανώτερες τάξεις τους θα εισπράττουν τεράστιο φόρο(πρώτες ύλες) από την Ασία και την Αφρική και με τη βοήθεια αυτού του φόρου θα διατηρούν μεγάλες πειθήνιες μάζες υπαλλήλων και υπηρετών, που δεν θ’ ασχολούνται με τη μαζική παραγωγή αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων, αλλά με την εξυπηρέτηση ή με δευτερεύοντα βιομηχανική δουλειά, κάτω από τον έλεγχο της νέας χρηματιστηριακής ολιγαρχίας.»

Μα και ο Λένιν το 1915 έγραψε «Για το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης»:

    «Οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης στις συνθήκες του καπιταλισμού θα ισοδυναμούσαν με συμφωνία για το μοίρασμα των αποικιών. Στον καπιταλισμό όμως, δεν μπορεί να υπάρξει άλλη βάση, άλλη αρχή μοιρασιάς, εκτός από τη δύναμη. Φυσικά, είναι δυνατές προσωρινές συμφωνίες ανάμεσα σε καπιταλιστές και ανάμεσα σε κράτη. Μ’ αυτήν την έννοια, μπορεί να δημιουργηθούν και οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης σαν συμφωνία των Ευρωπαίων καπιταλιστών… Με ποιο σκοπό; Μόνο με το σκοπό να πνίξουν από κοινού το σοσιαλισμό στην Ευρώπη, να περιφρουρήσουν από κοινού τις ληστεμένες αποικίες ενάντια στην Ιαπωνία και στην Αμερική, που θεωρούν τον εαυτό τους στο έπακρο αδικημένο με τη σημερινή μοιρασιά των αποικιών..»

Και οι δυο δικαιώθηκαν. Και τότε μα, ακόμα χειρότερα, και τώρα.

Αμέσως μετά τον Α παγκόσμιο πόλεμο, και τον πόλεμο στην Ανατολή και ύστερα από την νίκη της κομμουνιστικής επανάστασης στην Ρωσία και την επαναστατική κρίση στην Ευρώπη 1918-1923 (Γερμανία το Σοβιετικό κράτος του Μονάχου. Ουγγαρία με την άνοδο του κομμουνιστή Μπέλα Κουν στην εξουσία) την παγκόσμια οικονομική κρίση που ακολούθησε, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών να σώσουν τις αποικίες τους από τις αρπαχτικές διαθέσεις τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ιαπωνίας.

Ο Αριστίντ Μπριάν υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας στις 17 Μαΐου 1930 κάλεσε 27 ευρωπαϊκά κράτη να πάρουν μέρος σε μια διάσκεψη με σκοπό να θέσουν την βάση για την δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης.

Ως οδηγό η διάσκεψη αυτή είχε τον Ρίτσαρντ Κουντενχόβεν- Καλλέργκι, -Αυστριακός με γαλλική υπηκοότητα- που είχε εισηγηθεί το σχέδιο «Πανευρώπη» και το αιτιολογούσε: «Δια μέσου της ρωσικής (κομμουνιστικής) Σκύλλας και της αμερικανικής οικονομολογικής Χαρύβδεος μικρός μόνον πορθμός φέρει εις καλύτερους ορίζοντας. Και ο πορθμός ούτος ονομάζεται Πανευρώπη όπερ σημαίνει… μιαν πολιτικο-οικονομολογικήν ομοσπονδίαν. Και εξηγούσε ότι αυτό χρειάζεται

    «Κατά την διανομήν των μεγάλων αγορών και των παγκόσμιων εδαφών, ειδών πρώτης ανάγκης,…» (Ρίτσαρντ Κουντενχόβεν- Καλλέργκι Πανευρώπη Αθήνα 1927 σελ 14)

Άρα είναι ορατό πως Ενωμένη Ευρώπη σε ανταγωνιστικές καπιταλιστικές συνθήκες σημαίνει αφενός συμμαχία ενάντια σε κοινούς ανταγωνιστές, ΗΠΑ Ιαπωνία ,και αφενός σε συμμαχία ενάντια στην Σοβιετική Ένωση. Μα η ηγεμονική αποικιακή δύναμη Αγγλία δεν δέχτηκε το σχέδιο «Πανευρώπη».Ποτέ δε θα δεχόταν να βάλει στην υπηρεσία της Πανευρώπης τις αποικίες της.

Μα ακόμα και πριν την διάσκεψη Μπριάν στις 1-9- 1926 ο Μπουχάριν χαρακτήρισε το σχέδιο «Πανευρώπη» «προσπάθεια συνένωσης των Ευρωπαϊκών δυνάμεων με σκοπό την συντριβή άλλων παγκόσμιων δυνάμεων» (εισήγηση στην 7η ολομέλεια της Γ΄ Κομμουνιστικής Διεθνούς).

Και το όλο ζήτημα των ανταγωνιστών γινόταν ακόμα πιο περίπλοκο γιατί συνδεόταν και με την προετοιμασία τους για την νέα παγκόσμια σύρραξη. Η Πανευρώπη μετατρέπονταν σε ένα από τα στοιχεία της διαδικασίας για την έκρηξη του δευτέρου πολέμου.

Μέρος Β΄ Ο μύθος της Ευρώπης των λαών

του Ιουλιανού

Υστέρα από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τυπικός νικητής αναδείχτηκε η αντιφασιστική συμμαχία των Δυτικών καπιταλιστικών κρατών με την ΕΣΣΔ. Μα τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Ουσιαστικός νικητής ήταν δυο δυνάμεις που στάθηκαν ικανές να επηρεάσουν τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο: οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ. Άρα όσο αφορά τον καπιταλιστικό κόσμο τις πρωτοβουλίες στις διεθνής σχέσεις δεν μπορούσε να τις έχει άλλος. Μα ταυτόχρονα δεν πρέπει να ξεχνάμε και την ανταγωνιστική φύση του καπιταλισμού, ανάμεσα στα διάφορα τμήματα του κεφαλαίου που αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την ύπαρξη του συστήματος. Έτσι τις εξελίξεις που οδήγησαν στην ένωση της Ευρώπης πρέπει να τις δούμε μέσα και από αυτόν τον ανταγωνισμό.

Στην περίοδο αυτή όμως- τέλος Β Παγκόσμιου Πολέμου- υφάνθηκε και επικράτησε και μια ιδιόμορφη κατάσταση. Η αντιπαράθεση και ο ανταγωνισμός των δυο νικητών του πολέμου. Των λεγόμενων τότε υπερδυνάμεων ΗΠΑ-ΕΣΣΔ.

Ωστόσο υπάρχει και μια άλλη λεπτομέρεια που πρέπει να έχουμε κατά νου, και που έπαιξε και εκείνη τον ρόλο της τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.

Το γεγονός ότι τα αποικιοκρατικά συστήματα των Ευρωπαϊκών κρατών άρχισαν να διαλύονται. Με αφετηρία την μέση ανατολή, Συρία Λίβανος 1945, την Ινδία και το Πακιστάν 1947 Βιρμανία Σρι Λάνκα ,Παλαιστίνη 1948. Για να ακολουθήσουν αργότερα και άλλες χώρες που απέκτησαν την ανεξαρτησία τους. Τουλάχιστον έτσι νόμιζαν.

Στην κατεστραμμένη Ευρώπη δεν είχε ακόμη τελειώσει ο πόλεμος και ένας νέος ιδιότυπος πόλεμος ξεκίνησε. Ο πόλεμος του «ελεύθερου» κόσμου εναντίον του κομμουνισμού. Ή αλλιώς ο «ψυχρός πόλεμος». Λογικό, από την μεριά των καπιταλιστών μια και τότε ήταν στην ημερήσια διάταξη το πρόβλημα της επιλογής. Κομμουνισμός ή Καπιταλισμός;

Το στίγμα άλλωστε της μεταπολεμικής κατάστασης το έδωσε από τον Μάρτιο του ’46 ο Τσόρτσιλ στο πανεπιστήμιο Westminster College όταν ανακοίνωνε τον χωρισμό του κόσμου σε δυο στρατόπεδα και γνωρίζοντας ότι η Μεγάλη Βρετανία έχασε την πρωτοκαθεδρία στον έλεγχο του κόσμου και επιζητώντας την συν-διαχείριση του κόσμου-μια Pax Angloamericana- με τις ΗΠΑ, είπε πως στην παγκοσμιοποιημένη κοινότητα «τα έθνη εκείνα που ομιλούν την αγγλική ως έθνη μοναδικά παγκοσμίως αυτεξούσια, υποχρεωτικά θα είναι και οι κυρίαρχοι πάνω σε άλλα έθνη του κόσμου». Λογικό,μια και ο Γερμανικός ρατσιστικός φασισμός είχε ηττηθεί.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Άβερελ Χάριμαν, συνιδρυτής της τράπεζας του Αυγούστου Τίζεν στο Βερολίνο και Γιουνιον Μπάνκινγκ Κόμπανι (UBC) στην Νέα Υόρκη υπό την διεύθυνση του Πρέσκοτ Μπους (ο παππούς) από όπου χρηματοδοτούσε τον Χίτλερ, σημαίνων στέλεχος της Γουόλ Στριτ και διπλωμάτης, δήλωνε πως οι ΗΠΑ «πρέπει να σώσουν την Ευρώπη και τον κόσμο από την πείνα διαφορετικά θα γίνουν κομμουνιστικές.»

Άλλωστε, η παρουσία των νικητών κομμουνιστών στην μισή Ευρώπη,σε συνδυασμό με τα οξυμμένα μεταπολεμικά οικονομικά προβλήματα των λαών δυνάμωναν τις επαναστατικές τάσεις στην καρδιά της Δύσης.

Η προοπτική αυτή έκανε τις ΗΠΑ, πέρα από το να δημιουργήσει μια αντικομουνιστική υστερία, να σπείρει τέτοιον τρόμο, που ο κόσμος περίμενε μέρα την μέρα ένα νέο πόλεμο. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πολεμικές δαπάνες το 1948 των ΗΠΑ ήταν 12 φορές πιο υψηλές από εκείνες του 1938-39! Αποτέλεσμα, στην Δύση οι κομμουνιστές εξαφανιστήκαν από τις κυβερνήσεις στις οποίες συμμετείχαν και μάλιστα έγιναν σε μόνιμη βάση απόβλητα της πολιτικής.

Ο «ψυχρός πόλεμος» ωστόσο πέτυχε και να ανάψει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ΗΠΑ και ΕΣΣΔ η οποία εγκατέλειπε τα τελευταία υπολείμματα προλεταριακής ιδεολογίας και βαθμιαία εγκατέλειπε και το διεθνές επαναστατικό κίνημα. Μετατράπηκε σε ομόλογο εταίρο και ανταγωνιστή.

Η Δημιουργία της Ένωσης

Μέσα σε αυτό το κλίμα και σε αυτές τις συνθήκες αναπτύχθηκαν οι διαδικασίες για την δημιουργία της ΕΟΚ.

Και ήταν διαδικασίες που είχαν την έγκριση των ΗΠΑ μια και ήταν πλήρη εναρμονισμένες με τις απαιτήσεις της Pax Americana.

Ιστορική καθοριστική στιγμή για την δημιουργία της ΕΟΚ ήταν το σχέδιο Μάρσαλ το οποίο παρουσίαζε μια κοινωνικοποιημένη έννοια της διεθνούς επένδυσης.

Το Σχέδιο Μάρσαλ, που ονομάστηκε σχέδιο για την “ανασυγκρότηση της Ευρώπης”, έδωσε την ώθηση για τη δημιουργία της ΕΕ από το 1948 κιόλας. Από τη μια μεριά, οι ΗΠΑ ήθελαν μια ενωμένη καπιταλιστική Ευρώπη για να παρεμβαίνει και να παρεμποδίζει την διείσδυση του κομμουνισμού. Από την άλλη μεριά, οι κυρίαρχοι κύκλοι, οι μεγάλες πολυεθνικές δηλαδή ,των ΗΠΑ γνώριζαν πολύ καλά ότι η ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής ένωσης θα γινόταν προοπτικά ένας ανταγωνιστικός παράγοντας στα συμφέροντά τους. Αυτό που επικράτησε τότε ήταν το στρατηγικό μεσοπρόθεσμο συμφέρον, που ήταν η ενδυνάμωση του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, η δημιουργία μιας σιδερένιας γροθιάς απέναντι στο «σιδηρούν παραπέτασμα».

Προώθησε την κοινωνική ρύθμιση στην παραγωγή και στην κατανομή. Ενισχύθηκε η τάση των κρατικοποιήσεων σε σειρά μέσων παραγωγής και υπηρεσιών. Ήταν μια αλλαγή στην δομή του καπιταλισμού τονώνοντας τον κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό .

Ταυτόχρονα συστηματοποιήθηκε η αξιοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς από τις πολυεθνικές εταιρίες των ΗΠΑ αποκτώντας πέρα από αγορές και μια «ευρωπαϊκή ταυτότητα.»

Για την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ δημιουργήθηκαν δυο κεντρικά όργανα αποφάσεων: Το αμερικάνικο Economic Cooperation Administration, με έδρα την Ουάσιγκτον, και το Organisation of European Economic Cooperation με έδρα το Παρίσι. Είναι φανερό ότι οι ΗΠΑ αποδομούσαν σιγά σιγά την «αυτοκρατορία» της Αγγλίας.

Αμέσως μετά την δημιουργία των παραπάνω κέντρων, θεμελιώνεται η πολιτική Ένωση Δυτικής Ευρώπης (1948) και η στρατιωτική οργάνωση ΝΑΤΟ. Και τέλος χάρη στις ΗΠΑ κάνει την εμφάνιση της ένα νέο κράτος. Ήταν η Ομόσπονδη Δημοκρατία της Γερμανίας.Το νέο αυτό κράτος είχε ανάγκη όμως και από διεθνές κύρος. Μην ξεχνάμε ότι η Γερμανία ήταν ο υπαίτιος του πολέμου και ο δημιουργός μια βάρβαρης ιδεολογίας που είχε αιματοκυλήσει τον κόσμο. Καινούργια εμπόδια για τα σχέδια της Αγγλίας.

Το σχέδιο Σουμάν

Στις 9 Μαιου 1950 ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ρομπέρ Σουμάν, προτείνει να τεθούν κάτω από κοινό έλεγχο και διοίκηση οι βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα της Γερμανίας και της Γαλλίας. Στην πρόταση Σουμάν δίνουν θετική απάντηση, όχι μόνο η Γερμανία, αλλά και τα κράτη Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο και η Ιταλία. Η Βρετανία για άλλη μια φορά αρνείται. Έτσι, γεννιέται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα. Ο πρόδρομος της ΕΟΚ η ΕΚΑΧ.

Την οριστική της μορφή η ΕΚΑΧ θα την πάρει στην Ρώμη στις 25-3-1957 όπου υπογράφτηκαν οι συνθήκες σύμπηξης των έξι κρατών που μετείχαν σε μια οικονομική κοινότητα., την ΕΟΚ. Η Αγγλία αντέδρασε. Τόσο εναντίων των ΗΠΑ όσο και εναντίων της ΕΟΚ του γαλλογερμανικού άξονα.

Το 1960 μετά από συνομιλίες, διαπραγματεύσεις και υπόγειες αποφάσεις ίδρυσε μια δικιά της Ένωση. Ήταν η European Free Trade Association (ΕFΤΑ) όπου σε αυτήν την Ένωση προσχώρησαν η Δανία, η Αυστρία, η Ελβετία, η Πορτογαλία και η Φιλανδία.

Οξύτατες διαμάχες ξεσπούν ανάμεσα στον δυτικό «ελεύθερο» κόσμο και ο συνδετικός κρίκος του αντικομουνισμού που τον ένωνε ραγίζει.

Οι διαμάχες αυτές των ΗΠΑ και της Βρετανίας από τη μια μεριά και του λεγόμενου γαλλο-γερμανικού άξονα από την άλλη, έφερε στην επιφάνεια τη διάσπαση λόγω διαφορετικών συμφερόντων που ήδη προϋπήρχε. Οι αντιθέσεις στα πλαίσια της ΕΟΚ και ΕFTA μεταξύ των ευρωπαϊκών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων δηλαδή και των ΗΠΑ δε σταμάτησαν να υπάρχουν ακόμα και μετά την προσχώρηση της ΕFTA στην ΕΟΚ. Κάποιες επαφές «αμιλλόμενης συνύπαρξης» ή «φιλίας και συνεργασίας» μπορεί να δημιουργούνται μεταξύ τους για να το πιστέψουν οι λαοί, οι επαφές όμως διαρρηγνύονται στο βαθμό που η αντιπαλότητα τους για το ξαναμοίρασμα ή το κυνηγητό των «αγορών» αποκτά νέες διαστάσεις.

Έχει πλέον αποδειχτεί κατά τη διάρκεια της ιστορικής πορείας της ΕΕ, και ενώ η διαδικασία της ενοποίησης εξελίσσεται, τα βασικά και αναπόσπαστα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του καπιταλισμού: η ανισόμετρη διεύρυνση του ανοίγματος μεταξύ των εθνικών οικονομιών, η συσσώρευση του κεφαλαίου που προκαλεί τις «κρίσεις» και οι αναπόφευκτες εσωτερικές αντιθέσεις μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου αποκαλύπτονται όλο και πιο ξεκάθαρα.

Η «ΕΕ των λαών» λοιπόν δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένα προϊόν περίπλοκων συμμαχιών, διεθνών στρατιωτικών, οικονομικών, πολιτικών, και κοινωνικών συσχετισμών που εξελίσσονται , συνεχώς μεταβάλλεται και διαδραματίζεται μέσα σε έναν νέο-αποικιακό παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα.

Στην πραγματικότητα αυτό που γίνεται κατανοητό είναι ότι η ΕΕ είναι μια κεφαλαιοκρατική συμμαχία, άρα δε μπορεί παρά να κλείνει μέσα της πολλές αντίθετες τάσεις και πολλούς εν δύναμη συνδυασμούς ανάμεσα στις δυνάμεις που την συγκροτούν, αναλόγως την πολιτική ή οικονομική συγκυρία.

Η τάση για γερμανοποίηση της ΕΕ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα διότι η απόφαση της Γερμανίας, της Γαλλίας, του Βελγίου και του Λουξεμβούργου να δημιουργήσουν μια “Ευρωπαϊκή Ενωση για την Ασφάλεια και την Αμυνα” μια άλλη ένωση στην ουσία μέσα στην ΕΕ, είναι μια πρόβα, “ανεξαρτησίας” αφενός από το στρατιωτικό σύστημα των ΗΠΑ (ΝΑΤΟ) και αφετέρου μια κίνηση όπου θα επιβάλει τον ηγετικό στρατιωτικό πολιτικό και οικονομικό ρόλο της. Το παλιό σύνθημα η «Γερμανία πάνω από όλα» αντικαταστάθηκε από την δεκαετία του 80 κιόλας από το σλόγκαν «Τώρα η ΕΟΚ Αύριο ο κόσμος». Όταν δε ο στις 19 Απριλίου 2005 πάπας εξελέγη το πρώην μέλος του ναζιστικού κόμματος Γιόζεφ Ράτσινγκερ η Bild κυκλοφόρησε με τον τίτλο «Είμαστε Πάπας» στην Γερμανία αυτό θύμισε παλιούς «θριάμβους» του έθνους και έγινε σύνθημα της χρονιάς. Η Γερμανία έτσι κι αλλιώς είναι η χώρα που επιβάλλει στην ΕΕ το παράλογο μοντέλο της οικονομικής πολιτικής της.

Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει;

Η ΕΕ έχει πράγματι βοηθήσει το κεφάλαιο να επεκταθεί και να αναπτυχθεί σε όλα τα κράτη – μέλη και τις υποψήφιες για ένταξη χώρες. Βοήθησε στην αύξηση των κερδών. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα το ελληνικό κεφάλαιο βρήκε ευνοϊκές συνθήκες για να εξαπλώσει τις δραστηριότητές του στα Βαλκάνια και την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Το ευρωπαϊκό κεφάλαιο συνολικά αύξησε τη διαπραγματευτική του δύναμη μέσα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και απέκτησε ευκολότερη πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές. Εντούτοις δεν έχει εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη, έχοντας τη μία κρίση να ακολουθεί την άλλη, κάτι που φυσικά δεν αποτελεί έκπληξη, αφού ο καπιταλισμός βρίσκεται σε βαθιά, γενική κρίση.

Τι αποκόμισαν οι εργαζόμενοι από την ΕΕ; Περισσότερη ανεργία, αποτέλεσμα της αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων που οδηγεί σε απολύσεις. Αποκόμισαν, επίσης, τη μερική απασχόληση και την ελαστικότητα της εργασίας στη θέση του οκτάωρου και του πενθήμερου. Απώλεσαν κοινωνικά δικαιώματα, συνταξιοδότησης, υγειονομική περίθαλψη και πολλά άλλα. Με λίγα λόγια, ό,τι κέρδισε η εργατική τάξη μέσα από σκληρή πάλη κατά τα τελευταία 150 χρόνια δέχεται επίθεση. Ταυτόχρονα οι μικροί αγρότες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη γη, εξαιτίας της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ, ενώ μικρές επιχειρήσεις εξαφανίζονται, όντας ανίκανες να αντέξουν τον ανταγωνισμό των πολυεθνικών και την πίεση από την «ελεύθερη διακίνηση των αγαθών», πράγματα που μονάχα το πρόβλημα της ανεργίας αυξάνουν.

Σαν να μην ήταν αρκετά όλα αυτά, όλος ο λαός υποφέρει από τις συνέπειες της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων επιχειρήσεων, καθώς και την ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης, της υγείας, του πολιτισμού, ολόκληρου του κοινωνικού τομέα.

Εν κατακλείδι η ευρωπαϊκή οικοδόμηση, είναι το προϊόν μιας λειτουργικής διαδικασίας, η οποία εκφράστηκε με ένα πολιτικό σύστημα που αφήνει ελάχιστο χώρο στη δημοκρατική συζήτηση. Η πεποίθηση ότι δρα για το καλό των λαών δεν συνοδεύεται από τη σύνδεσή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων .Όλα συμβαίνουν λες και οι πολίτες βλέπουν να περνά το τεθωρακισμένο τρένο των ευρωπαϊκών ελίτ χωρίς να προσκληθούν να ανέβουν και αυτοί, και χωρίς καν να έχουν την επιθυμία να το κάνουν.

Ωστόσο η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης είναι πόθος και ιδανικό.

Όμως ένα ιδανικό μπορεί κάλλιστα να εξυπηρετήσει συμφέροντα αντίθετα από εκείνα που το γεννήσαν. Δεν υπάρχει κανένα φαινόμενο που να μην μπορεί κάτω από ορισμένες συνθήκες να μετατραπεί στην αντίθεση του, έλεγε ο Λένιν. Και αυτό ακριβώς έγινε και με την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης.

Μπορεί αυτή η ΕΕ να μετασχηματιστεί ώστε να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των λαών;

Όχι, εάν στη θέση της καπιταλιστικής ενοποίησης δεν προτείνουμε και επιβάλουμε μια σοσιαλιστική ενοποίηση, μια σοσιαλιστική ενοποίηση που προϋποθέτει την πάλη για το σοσιαλισμό και την ανατροπή του καπιταλισμού. Η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση δεν είναι μονόδρομος, γιατί ο καπιταλισμός δεν είναι μονόδρομος. Δεν μπορεί να επιζήσει επ’ αόριστον. Η Ευρώπη θα είναι ενωμένη είτε με έναν καπιταλιστικό τρόπο είτε με έναν σοσιαλιστικό τρόπο. Δεν υπάρχει άλλος τρίτος τρόπος!

Πηγές και για τα δυο κείμενα

    * Η Ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ και ο Άλλος δρόμος, Νίκος Ψυρούκης

    * Ταξικοί αγώνες στην εποχή του καπιταλισμού. Νίκος Ψυρούκης

    * Οι πόλεμοι της μνήμης. Χάγκεν Φλάισερ

    * Ευρωπαίοι, και εκτός τόπου, και εκτός τάξεων. Οι « σκαντζόχοιροι » των Βρυξελλών, Le Monde diplomatique

    * Ο πραγματικός χαρακτήρας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Κώστας Αλυσσανδράκης (Ριζοσπάστης)

    * Ο αντιδραστικός χαρακτήρας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Βασίλης Οψιμος (μέλος του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών)

    * //ΠαραλληλοΓράφος//